Devika Partiman: ‘Iedereen verdient iemand in de politiek die voor hen opkomt’
Meer vrouwen in de politiek; dat is de missie van stichting Stem Op Een Vrouw. Devika Gauri (31) is het brein achter de operatie en vertelt hoe zij – simpel en effectief – de Nederlandse politiek revolutioneert. Haar inspiratiebronnen: de antipietenbeweging en Surinaamse vrouwen
Voor de mensen die jullie niet kennen, hoe werkt Stem op een Vrouw?
”Met Stem op een Vrouw roepen we iedereen op om op een vrouw te stemmen. Maar we willen geen symbolische campagne voeren. Een collega stelde een andere tactiek voor: op een vrouw stemmen die lager op de lijst staat – die volgens de peilingen niet op een verkiesbare plaats staat – zodat zij met voorkeursstemmen alsnog verkozen wordt. Meestal stemt men op de eerste vrouw op de lijst. Dat gedrag veranderen leek ons heel moeilijk, maar bij onze eerste campagne kwamen er al drie extra vrouwen in de Kamer. Isabelle Diks, Lisa Westerveld en Lilianne Ploumen. Die laatste durf ik geen credit voor te nemen, maar wie weet, misschien is Lilianne Plouwen wel door ons verkozen.”
Misschien is Lilianne Ploumen wel door ons verkozen
Dus het werkt goed?
“Bij de laatste gemeenteraadsverkiezing hebben we van de 70 grootste gemeenten data verzameld, wat echt takkewerk was. Daar zijn 75 vrouwen met voorkeurstemmen gekozen. We kunnen geen uitspraak over de rest van de gemeenten doen, maar als je dat als gemiddelde neemt zou het betekenen dat één vrouw per gemeente met voorkeursstemmen wordt gekozen. Bij de Provinciale Staten en Waterschappen waren er 42 verkozen. Nu door naar de volgende uitdaging: Europa.”
Devika en ik zitten op een flexwerkplek in de buurt van het Leidseplein in Amsterdam. Vanaf de eerste verdieping kijken we door de grote ramen uit op de drukke winkelstraat. We praten over hoe we ons beiden inzetten voor de maatschappij. Zij vanuit Stem op een Vrouw, ik als VN-Vrouwenvertegenwoordiger. De voorvrouw van Stem op een Vrouw interviewde me een paar uur eerder voor een nieuwe serie van Atria, kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, over Aletta Jacobs. De filmpjes zullen op middelbare scholen vertoond worden. ‘Dan wil ik jou ook interviewen, natuurlijk’, riep ik tegen Devika toen ze me voor de opnames uitnodigde
Bio
Devika Gauri Partiman (1988) is de oprichter van Stem op een Vrouw. Zij werkte na haar studie Media- en Entertainmentmanagement als producent bij Nederlandse festivals. Denk aan Magneet, Roots, IDFA, Surfana en de Utrecht Popprijs. In 2012 sloot ze zich aan bij Zwarte Piet is Racisme, waardoor ze steeds meer maatschappelijk werk wilde doen. In 2016 werkte ze daarom bij campagnebureau BKB. Twee jaar geleden richtte zij haar eigen stichting Stem op een Vrouw op om meer vrouwen in de politiek te krijgen
Wie is je vader, wie is je moeder?
“Mijn moeder is Dorien Stet. Geboren en getogen in Heerhugowaard, West-Friesland, waar de hele familie vandaan komt. Mijn opa sprak nog Westfries. Ze komt uit een katholieke timmermansfamilie. Mijn moeder is als eerste en enige van tien kinderen gaan studeren, geschiedenis. Zij is afgestudeerd op de Heerhugowaardse polder.
Mijn vader is Tansingh Partiman. Hij is geboren in Paramaribo en woonde met zijn oma. Op jonge leeftijd is hij naar Nederland vertrokken met zijn vader.”
Ik vertel Devika dat ik ook uit West-Friesland kom, namelijk Purmerend. Als tiener ging ik met mijn vriendengroep naar Heerhugowaard, omdat ze daar wél een grote bioscoop hadden. ‘En een bowlingbaan!’, vult ze me lachend aan. Devika is in Diemen geboren en in Heerhugowaard opgegroeid, maar wilde daar liever niet blijven hangen
“Er is daar helemaal niets. Een woonwijk en een winkelcentrum. Er was een uitgaansgelegenheid maar die ging failliet. Ik ben vrij beschermd opgegroeid en heb op een hele witte school gezeten. Maar ik heb van jongs af aan wel diverse religies meegekregen. Een mix van christendom en hindoeïsme.”
Het hindoeïsme kreeg Devika via haar Hindostaanse familie mee. Ze krijgt even een twinkeling in haar ogen als ze vertelt over de traditionele bruiloften - met veel sieraden, dans en eten - die urenlang konden duren. Dat was voor haar een kennismaking met haar Surinaamse roots. Maar politiek geëngageerd werd ze pas in 2012 toen ze zich als vrijwilliger bij Zwarte Piet is Racisme (nu stichting Nederland wordt Beter) aansloot. Dat werd een snelle leerschool
”Het was voor mij niet meer dan normaal dat verschillende kleuren en geloven naast elkaar bestaan. Ik dacht over Zwarte Piet: ‘Zodra heel Nederland weet hoe het zit, verandert hij.’ Maar niets bleek minder waar. Op onze Facebookpagina, barstte de bom een paar maanden nadat ik me bij de beweging had aangesloten. Iedereen had het over Zwarte Piet. Families hadden ruzie. We kregen duizenden berichten en comments, met bedreigingen en bagger. Die jongens hebben me zoveel geleerd. Zeker Jerry (red: Afriyie, de oprichter van Stichting Nederland wordt Beter).”
En toen was Stem op een Vrouw de logische volgende stap?
”Ik was niet echt met vrouwenrechten bezig. Ik denk dat er een aantal momenten geweest is in mijn jongvolwassen leven die ik onbewust meenam. Mijn abortus bijvoorbeeld, omdat ik toen realiseerde dat niet alle vrouwen op de wereld die mogelijkheid hebben. Op werk merkte ik dat ik me als jonge vrouw in de festivalsector extra moest bewijzen. BKB had ook best wel een ouderwetse mannelijke bedrijfscultuur. En...toen Trump verkozen werd.”
Toen dacht je ’shit, we moeten de macht teruggrijpen’?
”Ja, maar nog niet heel concreet. Tijdens een vakantie in Su zag ik in een museum een flyer van een Surinaamse vrouwenorganisatie, het Vrouwen Parlement Forum. Zij hadden in 1996 een campagne gevoerd die heette ‘Kies bewust, stem op een vrouw’. Met erbij: ‘Vrouwen vormen de helft van de bevolking van Suriname, maar je ziet het niet terug in het parlement.’ Daar heb ik toen een foto van gemaakt. “
Wat pakte je?
“Het is belangrijk een boodschap agenderend te verwoorden en dit was zo goed opgeschreven. Toen ik terugkwam dacht ik: ‘Het is een goed idee en de slogan is zo goed als af.’ Als eerst ben ik aan de slag gegaan met twee mensen: de websitebouwer en de ontwerper.”
Waarom ben je daar begonnen?
”We hebben veel tijd in de huisstijl gestoken, omdat ik een fucking mooie website en socials wilde, zodat mensen gelijk iets hadden van ‘wow’. Je kan wel leuk ergens een opiniestuk gaan schrijven en een of ander crappy logo gebruiken, maar mensen gaan je niet serieus nemen. We hebben toen de site af was een persbericht naar redacties gestuurd en stonden binnen twee uur op de website van de NOS.
We stonden binnen twee uur op de website van de NOS
In de Tweede Kamer zijn van de 150 leden 46 vrouw. Denk, Forum van Democratie en SGP hebben géén vrouwen als vertegenwoordigers. Van de 75 leden in de Eerste Kamer zijn er - verdeeld over tien partijen - 27 vrouw
Wat wil je uiteindelijk veranderen binnen de politiek?
”Voor mij gaat het niet alleen om vrouwen, maar meer om het feit dat politiek er niet uit hoort te zien zoals zij er nu uitziet. De cultuur moet ook anders. Het gaat om bredere vertegenwoordiging. Iedereen verdient het om naar de politiek te kijken en iemand te zien die op hen lijkt of die voor hen opkomt.”
Wat kom je nu tegen in de politiek dat je voorheen niet wist?
“Het gaat nooit over dat het gemeenteraadslid in jouw stad een deel van het fietspad zag dat te donker was en daar licht installeerde. Het is gewoon niet zichtbaar. Dat wil ik politici meegeven; durf een individu te zijn waar mensen op stemmen. Jij zit daar en bent een van de weinigen die hier nu een mening over kan hebben. Een voorbeeld van hoe het niet moet is bijvoorbeeld hoe politiek reageerde op Zwarte Piet is Racisme, door te zeggen ‘Het is niet aan politici, het is aan de samenleving.’ Nee, politici vertegenwoordigen die samenleving. Zij hadden een rol moeten spelen om tot een oplossing te komen.”
Waarom zouden politici zich meer individueel moeten uitspreken? Als je dat doet, over bijvoorbeeld Zwarte Piet, krijg je er veel shit voor terug. Dat heb je zelf ook meegemaakt. En wat als je eigen mening als politicus niet strookt met de partijlijn?
”Je kan bij twijfel ook zeggen: ‘ik doe hier nu geen uitspraak over, maar ga het met de partij overleggen en kom erop terug.’ Of: ‘kom een keer langs.’ Verwijs door naar een collega uit de partij die misschien wel iets met een bepaalde issue kan. Dan heb je automatisch meer diverse collega’s nodig. Ik geloof ook dat een andere man-vrouw balans kan uitmaken. Dat het anders is voor de sfeer.”
De politiek is geen vriendengroep. Je bent geen matties.
”Ze zitten wel elke dag in zo'n vergaderruimte met elkaar, in commissies en ook in de wandelgangen. Je moet het met elkaar uitzoeken. Dan maakt het uit hoe die groep eruit ziet. Als je diversiteit om je heen ziet, denk ik dat je bent dat je er meer rekening mee houdt in je beleid.”
Stem op een Vrouw geeft geen expliciet stemadvies, maar raadt alleen aan op vrouwen te stemmen. Maar het vrouw-zijn garandeert niet dat de persoon een politicus is die niet antidemocratisch of tegen mensenrechten is. Dat is een heikel punt voor de organisatie
”Het wordt vanwege de groei van extreem rechts steeds belangrijker dat we een beter antwoord geven. Je kan niet meer zeggen ‘alle vrouwen’. We doen het nu nog vrij subtiel door sommige partijen niet uit te nodigen. Zoals PVV, SGP en FVD. De politici die we naar voren schuiven zijn vaak jonge vrouwen die binnen hun partij progressieve krachten zijn. Ik ken bij veel partijen, van GroenLinks tot VVD, vrouwen die binnen die partij hun best doen om deze inclusiever te maken en zich kritisch uitspreken.”
Devika’s frustratie met de politiek is evident. Veel burgers - voornamelijk zij die vrouw, arm, van kleur, lhbti of anders gemarginaliseerd zijn - denken dat de politiek er niet voor hen is. Als vrouwenvertegenwoordiger heb ik een kijkje in de keuken kunnen nemen bij ministeries. Daar ontdekte ik ambtenaren en ministers die veel goed werk doen, maar waar weinig Nederlanders van afweten. Dat is tevens een van de redenen waarom Hasna en ik Lilith zijn begonnen. We willen met media voor meer zichtbaarheid zorgen van onderwerpen en personen die in de mainstream overgeslagen worden. Stem op een Vrouw tracht naast de politiek inclusiever te maken ook voor meer zichtbaarheid te zorgen
Hoe komt het eigenlijk dat de gemiddelde Nederlander zo weinig weet over de manier waarop wij bestuurd worden?
”Het is 1% de schuld van de kiezer en 99% van de politieke partijen en overheid. Waarom heb je geen verkiezingen.nl? Waarop je informatie kunt vinden over de verkiezingen en partijen? Je hebt kieswijzers maar die nemen niet alle partijen mee.Ik hoorde laatst van een kandidaat-Statenlid dat veel mensen uit haar achterban voor het eerst gingen stemmen, op haar. En dat sommigen verkeerd stemden. Een persoon had de hele lijst waar zij opstond rood gekleurd. We gaan er te veel vanuit dat iedereen weet hoe politiek en stemmen werkt, maar dat is niet zo.”
Hoe maak je de politiek transparanter?
”Ik zou politici willen leren hoe ze om moeten gaan met social media, wat ze moeten delen over hun werk en hoe ze burgers de kans geven mee te praten. Ook wil ik kiezers informeren over wat ze kunnen doen om gehoord te worden. Zoals dat je kunt inspreken in de gemeenteraad en drie minuten spreektijd krijgt.”
Zoiets kan bij de VN ook
”Niemand weet dit! Kinderen gaan nu met school via Prodemos naar Den Haag, waar ze Tweede Kamertje spelen. Dat is super, maar neem ze ook mee naar het stembureau. We moeten de politiek praktischer en toegankelijker maken.”
Forum voor Democratie is jammer genoeg heel goed in zichtbaarheid
Is er een partij die dit wel goed doet?
”Forum voor Democratie is heel goed in zichtbaarheid, jammer genoeg. De partij is erg gericht op jongerencultuur en sneaky online verspreiding door in appgoepen te zitten en sms’jes te versturen. Toen ik voor het eerst ging stemmen kende ik een paar partijen, en daarvan weer enkel de frontmannen. Dat is denk ik niet veranderd voor jongeren. Als je Jesse Klaver en Thierry Baudet kent en Klaver spreekt jou niet aan, dan stem je op Baudet.”
Zou je zelf de politiek in gaan om - ik zeg maar wat - de ‘AOC van Nederland’ te worden?
”In de politiek kan ik geen invloed hebben op alle partijen. Totdat er de ruimte is om kritischer te zijn binnen een partij is het nog niet helemaal mijn sector.Het zou ook wel effectief zijn om van binnenuit dingen te veranderen. Maar ik wil er eerst voor zorgen dat er meer leuke, progressieve mensen in de politiek zitten. Een nieuwe groep vrouwen die elkaar kent, niet tegenwerkt en afzeikt. Dan wil ik daar best bij aanhaken.”
Op 23 mei zijn de Europese Verkiezingen. Die zijn met de opkomst van ondemocratische partijen belangrijker dan ooit. Via Stem op een Vrouw kun je leren waarom de verkiezingen zo belangrijk zijn. En op 15 mei organiseert de stichting een verkiezingsdebat met vrouwelijke kandidaten voor het Europees Parlement. Lilith geeft twee kaartjes weg voor het verkiezingsdebat. Volg ons op socials en stuur een bericht om kans te maken!
Illustratie: Nazrina Rodjan/Hiddenlionstudio