De kostbare lessen die ik heb geleerd als migrantenkind

Als mediastudent en freelancejournalist hecht Nadia Murady veel waarde aan representatie. Ze wil mensen samenbrengen door diverse en inclusieve verhalen. Murady groeide op als tweede-generatie migrant van Afghaanse afkomst. In dit artikel reflecteert ze, samen met andere generatiegenoten, op het helpen van haar ouders in haar jeugd. ‘Onze belevenissen als migrantenkinderen zijn enigszins universeel en leren ons waarom empathie essentieel is. Het is namelijk niet altijd makkelijk om je weg te vinden als nieuwkomer en daar mag meer aandacht en begrip voor komen’, schrijft ze.

Ik ben van jongs af aan gewend om mijn ouders te helpen bij brieven schrijven, documenten vertalen en zelfs nu typ ik af en toe Whatsappberichten naar hun collega’s. Op de basisschool zat ik soms als 11-jarige op een vrije woensdagmiddag aan de keukentafel te helpen bij het lezen van een brief. Mijn Nederlandse klasgenoten zouden zich dat moeilijk kunnen voorstellen, maar als ik nu praat met andere migrantenkinderen blijkt dat we dit gegeven gemeen hebben. Alhoewel ik er vroeger niet altijd evenveel zin in had, kijk ik nu terug naar de waardevolle lessen die ik eruit haal.

Tijdens mijn tienerjaren was ik, zoals veel andere leeftijdsgenoten, veel gericht op mezelf en stond het helpen van mijn ouders onderaan mijn prioriteitenlijst. Ik besteedde mijn vrije tijd liever aan mijn hobby’s zoals dansen, shoppen of online op Tumblr rondhangen. Kleine taken voor mijn ouders, die maximaal vijf minuten duren, zoals het verzetten van een tandartsafspraak via de mail, stelde ik vooral uit omdat ik het saai vond. Soms kreeg ik ook iets grotere taken, zoals het lezen en samenvatten van een juridische tekst. Het ingewikkelde jargon daarvan schrok me af en ik was daarmee gelijk behoed voor een verkeerde studiekeuze in de toekomst: een rechtenstudie was niet voor mij weggelegd.

Maar nu ben ik me meer bewust van de kostbare lessen die ik heb geleerd door deze ervaringen, namelijk het belang van anderen helpen. Ik kan goed begrip opbrengen voor de struggles die nieuwkomers meemaken: de taalbarrières, sociaal-economische omstandigheden en de trauma’s die sommigen met zich meedragen. Denk bijvoorbeeld aan een nieuwkomer bij de dokter, die haar pijn niet goed kan verwoorden door een taalbarrière en daardoor kwetsbaar is voor een te late diagnosestelling.

Als ik terugkijk op de situatie van mijn ouders is het me al snel duidelijk dat alledaagse zaken een groot obstakel kunnen zijn voor sommigen. Ik heb gezien dat ook zij, zelfs met voldoende taalbeheersing, soms moeite hebben om complexe, medische termen te begrijpen. Gelukkig hebben ze nu Google Translate en hoef ik het niet meer in mijn gebrekkige Farsi uit te leggen, maar het is natuurlijk geen vervanging voor een professionele tolk.

Een kind kan die rol namelijk niet innemen, zoals de Johannes Wier Stichting stelt in hun campagne tegen het inschakelen van kinderen als tolk: ‘Want een tolk heeft een vakbekwaamheid die van geen enkele welwillende kennis of verwante verwacht kan worden, laat staan van een kind.’ Er is een keerzijde verbonden aan een grote verantwoordelijkheid op jonge leeftijd die schadelijk kan zijn voor de ontwikkeling. ‘Parentificatie wil zeggen dat een jeugdige langdurig de rol van ouder op zich neemt met de bijbehorende taken en verantwoordelijkheden’, geeft het Nederlands Jeugdinstituut hierover aan. ‘Ongepast in de zin van niet passend bij de leeftijd en de cultuur van de jeugdige en schadelijk voor zijn ontwikkeling.’

Wanneer ik een vriendin van Armeense afkomst ontmoet voor lunch, komen we al snel tot dit onderwerp. “Help jij als je thuis bent ook je ouders met allerlei dingen?” vraagt ze mij. Ik knik en het blijkt dat we veel ervaringen delen, zoals brieven lezen en mails schrijven. Natuurlijk heeft elke ouder weleens hulp nodig, ook witte ouders. Zoals bij het installeren van een printer of bij het verwijderen van een accidental selfie op hun Facebook-pagina: ‘Hoe deed je dat ook alweer?’

Dat ook andere generatiegenoten zich herkennen in deze verhalen, blijkt als ik bijvoorbeeld met Kwennie Cheng spreek over haar ouders die geëmigreerd zijn uit China naar Nederland. Ze vertelt onder andere over hoe ze in haar schooltijd doktersbriefjes schreef namens haar ouders.

Nu helpt ze hen vooral bij kleinere dingen, zoals het schrijven van een kort mailtje of het invullen van een Stemwijzer. Kwennie blikt terug op haar jeugd: “Ik ervoer het toen als heel vervelend dat zij zo erg, volgens mijn belevingswereld, op hun kinderen leunden. En vooral omdat het bij mijn Nederlandse vrienden heel anders was.” De vergelijking met Nederlandse klasgenoten is mij als bicultureel kind ook erg herkenbaar.

Kwennie voelt nu vooral veel begrip voor nieuwkomers, wat ook bij mij sterk aanwezig is. “Omdat ik hun [Kwennie’s ouders] struggles zie bij banale dingen, zoals brieven van school, heb ik veel meer respect voor nieuwkomers of vluchtelingen. Ik vind het heel erg bewonderenswaardig dat ze het geluk elders zoeken, gedwongen of vrijwillig, want je laat heel veel achter.” Wen Hsiao, internationale student in Nederland van Taiwanese afkomst en opgegroeid in China, benadrukt dit. Ze ziet met name de meerwaarde in van haar ervaringen, zo heeft ze bijvoorbeeld meer geduld en begrip voor taalbarrières.

“Vooral nu met bijvoorbeeld #StopAsianHate [naar aanleiding van racistische aanvallen op Aziatische mensen], zie ik dat mensen vaak niet begrijpen hoe moeilijk het is voor migrantenouders om hun weg te vinden in een ander land, zowel met werk als in het leven. Als kind begreep ik dat ook niet, maar enig geduld en begrip zal ons een heel eind brengen.” Naarmate Wen ouder werd, is ze zich meer bewust geworden van haar privileges die ze te danken heeft aan haar ouders, zoals het leren van verschillende talen.

Alhoewel mijn ouders soms genoodzaakt waren om mijn hulp te vragen, hielden ze altijd rekening met onze relatie als ouder en kind. De vrijblijvendheid om te helpen liet mij over met genoeg tijd voor mezelf. Ik heb de ruimte en tijd gekregen om niet gebonden te zijn aan grote verantwoordelijkheden maar dat is zeker niet voor iedereen het geval. Onze ervaringen laten inzien hoe lastig het is voor nieuwkomers om hun weg te vinden en eigenlijk horen kinderen deze verantwoordelijkheden (tot zeker mate) überhaupt niet te dragen. Juist daarom is het belangrijk dat er meer begrip en steun wordt aangeboden om nieuwkomers beter op weg te helpen.

Nadia Murady is een freelance journalist, media manager bij studentenorganisatie Diversity Talks en studeert Media and Information aan de Universiteit van Amsterdam. Het liefst schrijft Nadia over maatschappelijke kwesties, identiteit en diversiteit.

Genoten van dit artikel? Word ‘friend’ van Lilith en support onze journalistieke en feministische platform.
Enjoyed this article? Become our friend and support us.

Beeld: Freepik