Wateractivist Autumn Peltier (15) legt uit waarom water belangrijk is binnen het klimaatdebat

Autumn Peltier (15) is een klimaatactivist, of beter gezegd: wateractivist. Ze duikt langzaam op in media die beginnen te beseffen dat er meer jonge klimaatactivisten zijn naast Greta Thunberg. Maar wie is ze en waarom pleit ze voor het behoud van water?

De native Canadese Autumn dit jaar nog voor de International Children’s Peace Prize was genomineerd, vraagt al sinds haar achtste aandacht voor de bescherming van water. Dat zal ze op 28 september ook doen tijdens de Youth Climate Summit van de Verenigde Naties. Maar vorig jaar speechte ze hier al over bij de VN. “Veel mensen geloven niet dat water leeft of een ziel heeft", betoogde ze plechtig, gestoken in haar culturele klederdracht.

Mijn mensen geloven dat dit wel het geval is... Wij geloven dat water heilig is omdat wij uit water geboren worden en negen maanden lang in water leven... Mijn hart is niet te koop, noch ons water of land. Wij zijn water – we komen uit water – en als het water ziek is, zijn wij ziek.

 De vijftienjarige is de Anishinabek Nation Chief Water Commissioner. Dat houdt in dat ze leider is van een belangengroep voor veertig First Nations in Ontario, de dominante inheemse bevolkingsgroep in Canada. 

Die rol heeft ze overgenomen van haar oudtante Josephine Mandamin, die onlangs gestorven is. Mandamin streed voor meer bewustzijn voor de waterrechten van inheemse volkeren in het land. Zo was ze beschermer van de Great Lakes en richtte ze daar een raad voor op. 

Mandamin hield ook lange wandeltochten, langs meren, om haar punt kracht bij te zetten. Dat deed ze afgelopen juli nog. Ze liep met een aantal andere wateractivisten van Duluth, Minnesota naar Matane, Quebec. Een tocht van ruim 2300 kilometer. Over haar geliefde tante zegt Autumn het volgende.

Zij was mijn held. Sinds ik een klein meisje was, leerde ze me alles wat ik moest weten over het belang van water en het worden van een vrouw. Ze was een van de belangrijkste mensen voor mij. Ik ga door met haar werk tot we het niet meer hoeven doen

 Autumns pleidooi voor water is uiterst noodzakelijk. De directe gevolgen van klimaatverandering zijn het meest dramatisch voelbaar door veranderingen in water. "Veranderingen die ernstige gevolgen zullen hebben voor mensen, samenleving en milieu", waarschuwt het Intergovernmental Panel on Climate Change van de VN (IPCC) al jaren. Meer dan 90 procent van de klimaatverschijnselen – denk aan droogte, overstromingen en orkanen – gaan immers over water. 

Daar komt bij dat wereldwijd vrouwen een grote rol spelen in het verzamelen en beschermen van water. Ze zijn verantwoordelijk voor meer dan 70 procent van de watertaken en het beheer van water. Dat betekent ook dat wanneer er bijvoorbeeld een tekort aan water is, dat primair een probleem voor vrouwen is.

Tegen 2050 zal ten minste één op de vier mensen in een land wonen waar het gebrek aan schoon drinkwater chronisch is, of terugkerend. Huidige cijfers van de VN tonen aan dat op dit moment al 2,1 miljard mensen thuis geen schoon drinkwater hebben. "We hebben allemaal recht op dit water, want we hebben het nodig", zei Peltier vorig jaar bij de VN. "Niet alleen rijke mensen, maar álle mensen." 

Tot dusver lijken regeringsleiders zich niets aan te trekken van de waarschuwingen. In het Klimaatakkoord van Parijs hebben 196 landen met elkaar afgesproken de CO2-uitstoot terug te brengen. Marokko, Gambia en India spannen zich daadwerkelijk in om de doelen te halen – en lijken volgens de prognoses dat ook ruim te zullen doen. Maar grootvervuilers Rusland, Verenigde Staten en Saoedi-Arabië doen niet eens een poging. 

De waarschuwing van het IPCC is ook voor Nederland schrikken. De Nederlandse kust ligt voor bijna eenderde onder zeeniveau. Milieudefensie noemde het ‘een mokerslag’.

De zee stijgt sneller dan gedacht en ons land daalt, een zorgelijke combinatie. Als toekomstige generaties ook nog in de polders willen wonen, moet de CO2-uitstoot rap omlaag

Dr. Daphina Misiedjan is een onderzoeker en gespecialiseerd in kwesties die gaan over de combinatie van de mensenrechten, het milieu en sociale rechtvaardigheid. Water is volgens haar een machtsmiddel. Ze pleit voor majority countries (red: deze term wordt soms gehanteerd om het politieke ‘Global South’ en eurocentrische ‘ontwikkelingslanden’ te vervangen) en inheemse volkeren die het onderspit delven vanwege de scheve machtsverhoudingen in het Westen. Net als Autumn ziet Misiedjan water als het bron van het leven en pleit zij voor het behoud ervan. Ook in Nederland.

Nederland is als kustland vatbaar voor overstromingen. De laatste 2 jaar maken we ook extreme droogte mee. Tevens moeten we waken voor onze waterfootprint. Omdat wij water verbruiken uit gebieden die het water zelf nodig hebben

Ook blijkt uit onderzoek van wateronderzoeksinstituut KWR dat drinkwaterbronnen sterk onder druk staan en hun kwaliteit door verschillende oorzaken verslechtert. Lilith sprak met Hans Ruijgers, woordvoerder van de KWR die een toelichting gaf op de stand van zaken.

Het oppervlaktewater - grote rivieren zoals Rijn en Maas heeft te maken met meer en meer bedreigingen en deze druk neemt in de toekomst waarschijnlijk alleen maar toe. Concreet gaat het vooral om bestrijdingsmiddelen, verzilting, medicijnresten en opkomende stoffen. Daarnaast wordt steeds duidelijker dat microplastics, nanomaterialen en antibioticaresistentie een bedreiging kunnen vormen. Klimaatverandering zal de kwaliteit waarschijnlijk negatief beïnvloeden, onder andere door meer verzilting en minder verdunning van verontreiniging door lagere rivierafvoeren.

Als politieke leiders zich niet aan de zelf opgestelde afspraken kunnen houden, wordt het steeds moeilijker klimaatverandering tegen te gaan. Of op z’n minst de gevolgen ervan te reduceren. Daar neemt Autumn geen genoegen mee. Ze gebruikt de wijsheid en tradities die ze van haar volk mee heeft gekregen om de wereld te onderwijzen en ervoor te vechten

Op een dag zal ik een voorouder zijn en ik wil een erfenis achterlaten voor mijn achterkleinkinderen zodat ze weten dat ik hard heb gewerkt om ervoor te zorgen dat ze een toekomst hebben. Als we wachten tot morgen of de volgende dag, zal het water niet hetzelfde zijn als die dag - in een maand of een jaar wordt het water meer en meer vervuild. Water is het bloed van Moeder Aarde, alles is verbonden.

 Bronnen: CBC, Ashinabek News, UN, AD