Taakstraffen en geldboetes voor discriminatie en opruiing in rechtszaak Clarice Gargard

De rechter in Amsterdam heeft op 2 november een uitspraak gedaan in de zaak van Clarice Gargard. 25 personen werden door het OM vervolgd voor onder meer opruiing en aanzetten tot discriminatie. Eén verdachte werd vrijgesproken, omdat van hem niet bewezen kon worden dat hij de uitlatingen op Facebook zelf zou hebben geplaatst. De overige 24 kregen straffen opgelegd variërend van boetes van 300 euro en taakstraffen tot 58 uur.

In 2018 deed Clarice live verslag van een anti-Zwarte Pietendemonstratie. Dat resulteerde in meer dan 7.000 haatberichten. Het Openbaar Ministerie selecteerde uit die berichten vijfentwintig personen die terecht stonden vanwege intimidatie, haat en het oproepen tot geweld, richting Gargard persoonlijk en meer algemeen richting de aanwezigen van de anti-Zwarte Pietendemonstratie in Amstelveen. Zo schreven de verdachten onder meer reacties als ‘Bom erop, dan zijn ze pas echt zwart als roet’, ‘Hoe laat gaan we? Walsen we er even overheen’, ‘Waar is die vrachtwagen om erop in te rijden’, ‘Daar moet je met een AK 47 bij staan’, ‘Dood hauwen dat volk, met een machinegeweer zijn we ze zo kwijt’ en ‘Neerknallen die hap’.

“Ik ben overrompeld dat de rechtbank verder is gegaan dan het OM. Ik had de hele tijd het idee dat ik er helemaal alleen voor stond, maar de rechter heeft zich heel duidelijk uitgesproken. De rechtbank zei nadrukkelijk dat dit niet de manier is waarop je een maatschappelijk debat voert. Dit is niet alleen een overwinning voor mij, maar voor de hele samenleving en specifiek mensen van kleur. De uitspraken van de veroordeelden tasten zwarte mensen in hun reputatie en eer aan en richten schade toe, stelde de rechtbank letterlijk, specifiek aan zwarte mensen. Dat is erkenning waar al zo lang wordt gestreden. Ik hoop dat dit nu het uitgangspunt wordt en blijft. Het is fucked up dat ik hier 2,5 jaar doorheen heb moeten gaan, dat mijn vrienden door alle racistische, discriminerende en haatzaaiende reacties hebben moeten ploeteren om het tot een rechtszaak te krijgen.”

Gedoe bij het Openbaar Ministerie

In aanloop naar de rechtszaak verschoof de aandacht van de inhoud – de reacties van de verdachten – naar het Openbaar Ministerie, dat de avond voor de aanvang van de rechtszaak besloot de Officier van Justitie van de zaak te halen. Er was binnen media namelijk veel te doen geweest rondom Jacobien Vreekamp, de Officier van Justitie, wier handtekening onder het voorwaardelijk sepot stond in de zaak tegen Akwasi. Zij was in het verleden bestuursvoorzitter geweest van het Meldpunt Discriminatie, gelijktijdig met anti-racisme activist Mitchell Esajas, bekend van onder meer KOZP, zitting in het bestuur. Na berichtgeving hierover van anonieme en extreemrechtse Twittertrollen, besloten media dat bericht over te nemen, insinuerende dat mevrouw Vreekamp bevooroordeeld zou zijn in de zaak tegen Akwasi, omdat zij tegen discriminatie is. Een standpunt dat overigens van alle Officieren van Justitie – en eigenlijk eenieder die de Grondwet wenst na te leven – verwacht zou moeten worden.

Toevalligerwijze behandelde deze Officier van Justitie ook de zaak waarin Clarice Gargard benadeelde is. Hoewel de zaken niks met elkaar te maken hebben werd mevrouw Vreekamp op zondagavond – na twee jaar aan deze rechtszaak te hebben gewerkt – van de zaak gehaald. Zowel Clarice Gargard als haar advocaat Sidney Smeets moesten dit via de media vernemen. De nieuwe Officier van Justitie, de heer Velleman, nam bij aanvang niet de moeite om zichzelf voor te stellen. Een uiteindelijk gesprek tussen Gargard, Smeets en Velleman – op initiatief van Smeets – had als effect dat het vertrouwen in Velleman en het Openbaar Ministerie bij Clarice Gargard is geschonden.

De rechtbank oordeelt nu dat in 18 gevallen sprake was van opruiing, met en zonder discriminerende aspecten. Drie personen maakten zich schuldig aan discriminatie, twee zijn veroordeeld voor het aanzetten tot discriminatie. In één geval acht de rechtbank belediging bewezen. Naast boetes en taakstraffen moet een aantal van de veroordeelden ook een schadevergoeding betalen. De rechter rekent het hen alles aan dat zij geen rekening hebben gehouden met de consequenties die hun woorden mogelijk hadden kunnen hebben. Niet alleen voor Clarice Gargard, maar voor alle demonstranten.

“Sommige verdachten zetten met hun woorden bovendien aan tot mishandeling of zelfs moord of doodslag op de demonstranten,” schrijft de rechtbank. “Gelukkig is dat niet daadwerkelijk gebeurd, maar zij hadden wel degelijk iemand op het idee kunnen brengen. Ondanks dat de verdachten zich bewust moeten zijn geweest van de mogelijke consequenties van hun woorden, lieten zij zich hierdoor niet weerhouden. Hierdoor kwam de openbare orde in gevaar.”

In zijn uitspraak laakt de rechtbank ook de werkwijze van het Openbaar Ministerie, dat verzuimd heeft de bijna 8.000 reacties te onderzoeken op strafbaarheid. In plaats daarvan waren de vrienden van Gargard genoodzaakt zelf door alle walgelijke reacties te spitten om aangifte mogelijk te maken.

Noot van de redactie

Lilith steunen in haar missie? Dat kan door een donatie te doen (eenmalig) of door onze friend te worden (maandelijkse donatie).