De Marokkaanse queer community strijdt voor het recht om te bestaan

Queer mensen zijn in Marokko hun leven niet veilig. Dat waren ze voorheen al niet – naast het culturele taboe dat rust op homoseksualiteit, zijn in Marokko onder artikel 489 ‘onrechtmatige of onnatuurlijke handelingen met een persoon van hetzelfde geslacht’ officiële misdrijven –, maar vandaag de dag is het nog onveiliger. Een aantal maanden geleden verhuisde ik als mental health advocate desondanks optimistisch naar Marokko, maar dat gevoel van blijmoedigheid is de afgelopen dagen flink aan diggelen geslagen. 

Op 17 april 2020 werd mijn Facebook tijdlijn in topsnelheid overspoeld door schermopnames van Sofia Taloni. Tot dan toe had ik nog nooit van deze van origine Marokkaanse transvrouw gehoord, maar dat zou gauw veranderen. Haar oproep in een livestream zou namelijk het leven van in ieder geval een 21-jarige jongeman uit Rabat kosten.

De expat, die momenteel in Turkije woont, opende in haar livestream namelijk de klopjacht op homoseksuele mannen die gebruik maken van apps als Grindr, Hornet en PlanetRomeo. Ze maakte hierbij moedwillig gebruik van vertrouwelijke kennis uit de queer gemeenschap zoals hoe de apps te werk gaan en welke codewoorden gebruikt worden. PlanetRomeo stuurde een waarschuwingsbericht naar alle Marokkaanse gebruikers en blokkeerde alle profielen die aangemaakt waren sinds de oproep van Taloni. Hoewel het Instagramprofiel vrij snel geblokkeerd werd dankzij de vele rapporteringen, was het kwaad al geschied. De live video’s circuleerden al rond op het internet.

Taloni spoorde haar 110.000 volgers aan nepprofielen aan te maken en op jacht te gaan naar gebruikers van de apps. Dat zouden hun broers, hun vaders, hun echtgenoten of hun neven kunnen zijn. Volledig bewust van de complete nationale lockdown die sinds 20 maart in gang is gezet in Marokko ter bestrijding van het COVID-19 virus, bracht zij hiermee het leven van honderden, dan wel duizenden mensen in direct gevaar. Niet in de laatste plaats omdat homoseksualiteit nog altijd illegaal en strafbaar is met maanden tot jaren gevangenisstraf in Marokko.

Taloni’s oproep luidde:

"Aangezien iedereen [vanwege Corona] samen thuiszit, kan het [de app] je man in de slaapkamer laten zien; het kan je zoon laten zien die in de badkamer zit."

De gemeenschap is sindsdien gevangen door gevoelens van angst, verdriet en woede. Overspoeld door een gevoel van onmacht vroeg ik mij vooral af waarom? Waarom Taloni haar eigen mensen zou aanvallen? Wat is haar overkomen dat zij voelde dat dit nodig is? De drang om de logica te vinden was verstikkend. Ik wilde een boeman. Een oorzaak met een gevolg. Maar zo simpel is het niet.

Nu ik me heb aangesloten bij de strijdbare transvrouwen in het epicentrum van de crisis, kom ik erachter dat het niet de onderdrukking en het gevaar is die hen verbinden, deze hebben en zullen namelijk altijd bestaan. Het is de wereldwijde solidariteit, de gedeelde verantwoordelijkheid, de veerkracht. Het is de wetenschap dat er enkel de gemeenschap is om op terug te vallen. Niemand anders die naar je omkijkt.

Drie dagen lang vlekt een netwerk van activisten uit over de hele wereld. Dag en nacht werkt een groep weerbare queers samen om online campagnes op te zetten die licht werpen op de situatie. Onder hashtags in vier verschillende talen, waaronder de hashtag #Queer_Revolution_Morocco wordt een oproep gedaan om op te staan, je uit te spreken, je stem te gebruiken en schouder aan schouder te staan.

Het klinkt misschien als een line uit een Gers Pardoelhitje, maar ik spreek de afgelopen dagen met mensen uit New York, Amsterdam, Istanbul, San Francisco en Parijs. Over de hele wereld wordt gewerkt aan het vinden van opvangplekken voor de verstoten queers, het bieden van financiële hulp en bieden psychologen gratis mentale en emotionele ondersteuning in verschillende talen. En dat is niet zomaar.

Het directe gevolg van de oproep van Taloni is vreselijk. Een jongeman verkoos de dood boven zijn leven, nadat hij werd “ge-out” door zijn tante. Dat had nooit mogen gebeuren. En wat zegt dat over het leven in Marokko buiten de kast?

In deze lange dagen met korte nachten ben ik wakker geschud. Het optimisme waarmee ik een aantal maanden geleden besloot naar Marokko te gaan, maakt langzaam plaats voor een jeukend gevoel van onrecht. De schijntolerantie die Nederland zo omarmt en waaraan ik leek te zijn ontsnapt, achtervolgt mij ook hier. De bubbel waarin ik leefde, is geknapt. Hoe erg wij ook van onszelf kunnen vinden dat we veilig en vrij zijn, de ware tolerantie van ons medemens komt pas echt naar boven in tijden van crisis. 

Sofia Taloni, in mijn ogen ben jij dader en slachtoffer. Eerst slachtoffer, dan dader. Slachtoffer van een systeem van onderdrukking, van gebrek aan toegankelijke psychologische ondersteuning, van stigmatisering en een hypocriete cultuur. Dat maakt het des te verwarrender dat juist jij deze klopjacht op hebt gezet. Je kent de gevaren als geen ander. Als ik iets heb geleerd dan is het dat het gevaar er altijd zal zijn; de bron weliswaar niet altijd hetzelfde. 

Echter juist nu de wereld verblind is door de pandemie, juist nu we thuis móéten zijn, is de (ter)echte vraag: wat doen we om de kwetsbaarste van onze samenleving te beschermen tegen gevaren van buitenaf én binnenuit?

Op mijn tijdlijn wisselen nog altijd de foto’s van opgeheven lege bierglazen zich af met regenbooggekleurde cries for help. Waar mijn Nederlandse gemeenschap zich druk maakt over wanneer ze het terras weer op mogen, strijdt mijn community in Marokko standvastig door voor het recht om te bestaan.