Podcast Error: ‘Ik mag als vrouw zelf interpreteren’

Hoe praat je over niet meer geloven in Allah, zonder dat je je eigen community schaadt? Of over je mentale gezondheid, wanneer het onderwerp taboe is? En wat te doen als je queer bent én moslim? Daarover en meer gaat Suzan Yücel in Error de podcast in gesprek met mensen uit de community. Op een openhartige, kwetsbare en soms een beetje een ongemakkelijke manier praten ze over onderwerpen die te vaak nog onbesproken blijven.

In de eerste aflevering gaat Suzan in gesprek met Semra Celebi. Semra besloot op haar 27e te breken met de tradities van haar ouders. Ze deed haar hoofddoek af en verhuisde naar Amsterdam om te starten aan een nieuw leven. Dat was geen gemakkelijke keuze, het veroorzaakte de nodige errors.

In deze aflevering kijkt Semra samen met Suzan terug op die periode en vertelt ze openhartig over hoe het eraan toeging.

Beluister de podcast hieronder, of op Spotify. Of lees het transcript van het gesprek.

Transcript

Suzan Yücel: Hoi mijn naam is Suzan Yücel en je luistert naar Error. De podcast waarin ik persoonlijke en maatschappelijke errors onderzoek. Op openhartige, kwetsbare en soms een beetje ongemakkelijker manier val ik samen met mijn gasten rauw op je dak. Welkom bij de allereerste aflevering.

Suzan Yücel: Ik neem deze aflevering op in het culturele noodhospitaal van cultuurhuis Felix Meritis in hartje Amsterdam en tegenover mij zit mijn allereerste gast. Dat is Semra Celebi. Semra is 40 jaar en werkt bij een startup in Amsterdam, waarbij zich bezighoudt met vrouwelijk ondernemerschap. Ze is ook business coach en heeft haar eigen bedrijf Female Works. Haar missie is om vrouwen in staat te stellen het leven te leiden dat ze echt willen. Daar weet zij alles van, want ze komt uit een conservatief islamitische gezin. Droeg jarenlang een hoofddoek, maar besloot deze op haar zevenentwintigste af te doen. Ze verhuisde naar Amsterdam en gooide het roer volledig om. En met haar ga ik het hebben over hoe je je vrij vecht van religieuze en culturele normen en verwachtingen van je ouders en je directe omgeving. Sem, welkom!

Semra Celebi: Dank je wel, heel leuk om hier te zijn.

Suzan Yücel: Super leuk dat je er bent. Ik ben ook echt heel blij, ja, dat ik deze eerste aflevering met jou mag doen. En ik noem jou ook al Sem, want wij kennen we elkaar best wel lang. Tien jaar nu.

Semra Celebi: Meer dan tien jaar ja.

Suzan Yücel: Ja, ja, en hoe wel elkaar kennen, daar ga ik zo nog uitgebreid op in. Hoe is het verder met je?

Semra Celebi: Goed, ja, het weer is mooi, dus ik voel me dan een stuk beter.

Suzan Yücel: Ja he?

Semra Celebi: Ook al werk ik nu al meer dan een jaar thuis. Maar dat is goed. Ik heb sinds vorige week voor het eerst twee dagen en toch een soort co-working space gehuurd dat ik toch even een beetje onder de mensen komen, en dat helpt enorm.

Suzan Yücel: Want jouw bedrijf Female Works, dat bestaat nu een jaar. Zeg ik het goed?

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: En ik volg je natuurlijk al vanaf het begin en ik keek vanochtend even om te zien hoeveel volgers je hebt.

Suzan Yücel: Dat gaat het best wel snel en je hebt nu 8.500 volgers ongeveer ja. Dat gaat echt super hard. Voor de mensen die je dus niet volgen: ga het volgen, want je deelt mind set tapes en over hoe je jezelf vooral goed kan verzorgen.

Suzan Yücel: Ja, en ik vind je ook heel kwetsbaar, want je zegt bijvoorbeeld ook waar je zelf mee worstelt. Bijvoorbeeld met het imposter syndrome. En daar hebben heel veel vrouwen last van, waaronder ik ook. Dus dat vind ik heel krachtig, want dan kan ik me ook heel erg verbinden met je eens. Het is niet een soort van oh je geeft tips en klaar.

Semra Celebi: Precies ja. Ja, dan krijg ik ook wel tips over hoor van mensen, heel. Eh die mij dan net leren kennen, die dan zeggen van: goh maar je bent heel open, je stelt je zelf best wel snel kwetsbaar op. Dat is echt wie ik ben, eigenlijk als persoon. Waarom laat je dat niet meer ook op je Instagram zien? Dat je ook dat stukje geeft en dat is, het is natuurlijk een stuk enger dus dat, dat vind ik dan ook als ik dat moet schrijven. Maar ja, dan gooi je het gewoon een wereld in en dan krijg je daar toch wel de meeste reacties op, ook authentieke reacties. Dat vind ik wel heel mooi.

Suzan Yücel: Error, Error, Error. En dan is er tijd voor deze aflevering. Error van deze aflevering. Ik begin eigenlijk altijd bij al mijn gasten met een vraag.

Suzan Yücel: De vraag: waar krijg jij de afgelopen tijd nou een enorme error van?

Semra Celebi: Dat ik een mondkapje op moest houden.

Semra Celebi: Dat is echt.

Semra Celebi: En ik heb best wel bij mezelf onderzocht, hoe kunnen we nou dat ik zo een allergie tegen zo'n simpel kapje heb eigenlijk, hè. Zo zou je het ook kunnen zien. Toen ik er meer over ging nadenken, dacht ik: ja, dit voelt voor mij ook heel erg als op;eggen.

Semra Celebi: Daar ben ik dus echt wel heel allergisch voor. Door mijn hele opvoeding. En als iets of iemand van buiten mij met dwang iets gaat opleggen wat voor mij niet te verklaren is, dan voel ik heel veel weerstand.

Suzan Yücel: En wanneer merkt je dat? Dat het daarmee te maken had?

Semra Celebi: Toen ik er discussies over kreeg met vrienden. En van goh ook toen, toen steldem, ze ook de vraag van: oké, hoe komt dat dat je er zo heftig op reageert? Het triggert iets in jou. Dat, dat hebben wij helemaal niet. Toen dacht ik: ja, waarom eigenlijk? En toen ging ik die diep dive. Ik probeerde hem toen af te pellen.

Suzan Yücel: Je zegt dat je een laag aan het afpellen bent. Om bij dat gevoel te komen, waarom je zoveel weerstand voelt. Wat is dat gevoel? En waar verbind je dat dan aan?

Semra Celebi: Nou, ik merk dus op het moment dat ik ging, eigenlijk de diep dive inging, van goh waarom triggert het mij zo erg dat ik door de overheid in dit geval een mondkapje op moet?

Semra Celebi: Die dwang gaat toch terug naar vroeger, toen ik inderdaad een hoofddoek op moest op een gegeven moment. Niet meer mocht zwemmen, toen ik tien, 11 jaar was. Dus ook geen badpak meer aanmocht. Mijn hele klederdracht aan het veranderen was. En op zich die hoofddoek vond ik nog niet eens zo erg, op die leeftijd. Maar wel dat ik niet dat ik geen badpak meer mocht dragen, dat ik niet met mijn vriendinnetjes mocht zwemmen, dat ik mijn broeken niet meer aanmocht, dat ik jurken aanmoest, en dat is zo erg opgelegd.

Semra Celebi: Ehm dat ik daar, dat is nog, dat zit nog zo diep dat op het moment dat iemand van buiten zegt: je moet, dit kan echt niet, je moet lange mouwen aan of je moet inderdaad een mondkapje op, want... En ik kan dat zelf niet verklaren, dus het het komt bij mij niet binnen, dan voel ik een enorme weerstand.

Semra Celebi: Dan gaan er bij mij allemaal belletjes rinkelen. En dan is het enige wat mn hoofd dan zegt is: nee, nee, nee, nee, nee.

Suzan Yücel: Hoe voelt dat dan dat die opgelegde druk van buitenaf?

Semra Celebi: Ja, stressvol. Ik krijg, ik krijg dan gewoon stress. Dan moet ik echt moeite doen met de rust weer vinden en dat lukt het beste. Dat ik dan echt even gaan mediteren, een wandeling en ja, nadenken van hoe ga je hier nu mee om? Het is ook anders omdat ik nu twee kindjes heb. Je wil ook niet je eigen stress op hen overbrengen daar ben ik dan. Dat wil ik ook niet. Daar ben ik best gevoelig voor.

Semra Celebi: Dus ja, zij hebben er eigenlijk meer aan als ik dan gewoon niet moeilijk doe en zo'n mondkapje opdoe natuurlijk.

Suzan Yücel: Dus je moet eigenlijk niet alleen aan jezelf denken, maar ook aan je kinderen?

Semra Celebi: Ja, dat, dat doe ik wel, want ik zou het voor hen heel vervelend vinden als zij dan zien dat hun moeder ineens wordt afgesnauwd omdat ze een mondkapje niet opheeft. Dan is dat het me dan ook weer niet waard. Als het om hen gaat, dan is dat het me niet waard, merk ik.

Suzan Yücel: En brengt deze periode dan ook, ja, extra stress met zich mee? Omdat er weer oude gevoelens naar boven borrelen?

Semra Celebi: Ja, ik denk het wel. Het gaat nu wel beter. In het begin had ik het heftiger.

Semra Celebi: Maar ja, je je past je ook weer aan, denk ik als mensen. Je raakt er ook aan gewend. Ik zie nu ook wat meer licht aan het einde van de tunnel. Dus ja, het gaat nu wel beter.

Suzan Yücel: Nou, ik, ik ben dus gaan nadenken. Wat heeft bij mij voor een error gezorgd? En ken jij het programma boos van Tim Hofman? Nou, ik ben daar dus best wel fan van en ik vind het gewoon heel knap hoe hij dat doet.

Suzan Yücel: En dat het ook vooral jonge mensen trekt. Want ik heb ook bij Kassa gewerkt consumentenprogramma en dat is toch een wat oudere doelgroep. Maar ik vind het heel knap hoe Tim dat doet voor jongeren, jongere doelgroep die ook dingen kopen bij influencers online en zo.

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: Wat je dus de laatste tijd ziet is dat heel veel bedrijven die hij ter verantwoording wil roepen. Die komen dus niet opdagen omdat het pr-technisch gewoon niet uitkomt. En je ziet dus dat hij nu aan het eind eigenlijk heel veel moeite doet om bedrijven die consumenten op wat voor manier dan ook, naaien, zal ik zeggen.

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: Dat zij dus niet met hem willen praten en toen dacht ik: oké, hier word ik dus echt, daar kan ik dus echt een error van krijgen. Want bij een politicus kun je nog zeggen: hé, we hebben jou gekozen en jij bent hier verantwoordelijk voor en ter verantwoording roepen. Al is dat tegenwoordig ook wel lastig met het leger pers om zich heen, persvoorlichters. Maar bij grote bedrijven, wie, wie gaat dat doen? Wie gaat hen ter verantwoording geroepen? Want journalistiek, komt er niet vaak doorheen als je kijkt naar booking, dat zij gewoon de bonussen uitkeren met overheidssteun hè, geldt dat ze van de overheid hebben gekregen. Dan denk ik wel van oké, hoe gaan we deze bedrijven ter verantwoording roepen? Want zij voelen totaal niet de noodzaak om met die journalist te praten, want ze denken dat is gewoon slechte pr en toen dacht ik: dit is echt iets ook wat er bij Kassa vaak, waar we vaak tegenaan liepen, ja, dus dat is eigenlijk vooral mijn vraag: hoe gaan we deze grote bedrijven wel ter verantwoording roepen? En hoe kunnen we dit aanpakken? Want het blijft maar doorgaan en ze komen overal mee weg, ze leggen geen verantwoording af. En hoe groter het bedrijf, hoe minder zij die noodzaak voelen. Dus dat is wel iets wat bij mij voor een error zorgt en ik denk van: hoe gaan we dit doen? Hoe? Dan merk ik ook echt dat ik vastzit. Dat ik denk: ik heb, ik heb zelf het antwoord niet. Dus als er mensen zijn die wel een goed idee hebben let me know.

Suzan Yücel: Jezelf vrijvechten uit een conservatief religieuze omgeving, en je eigen weg gaan: dat gaat in de meeste gevallen niet zonder slag of stoot en veroorzaakt de nodige errors. Mentale problemen, een negatief zelfbeeld, problemen op werk en liefdesgebied, verstoten worden door je familie en ga zo maar door. Als je vrijgevochten bent, krijg je opmerkingen als: knap, sterk, moedig, maar ook: in de war, de weg kwijt en van God los. Sem, jij besloot op je zevenentwintigste een ander pad in te slaan. Kun jij ons even mee terugnemen naar dat moment?

Semra Celebi: Ja, dat was de tweede keer eigenlijk in mijn leven dat ik niet in mijn thuisomgeving ze zat. Ik studeerde toen rechten in Utrecht, maar ik woonde gewoon thuis,

Suzan Yücel: Thuis is?

Semra Celebi: Barneveld. Klein dorpje.

Semra Celebi: De tweede keer was toen ik een stage ging doen bij het Europese Parlement. Eerste keer was als Erasmusstudent in Engeland. En dit was de tweede keer en toen, ja, ik weet niet of.

Semra Celebi: Het was een soort.

Semra Celebi: Er was niet een soort van ultiem moment, ofzo. Het is alleen wel zo dat ik begon na te denken over de dingen die ik deed in naam van mijn religie. Dus bidden, hoofddoek dragen en meer dingen, vaste etcetera. En toen ben ik eigenlijk, en dat doe ik bijna altijd als ik ergens tegen aanlopen in mijn leven, dan ga ik boeken googlen dan ga ik dus kijken: welke mensen hebben hierover geschreven?

Suzan Yücel: Bij wie kwam je terecht?

Semra Celebi: Mona El Tahawy, wij kennen haar allebei als schrijver en als tought leader, kun je dr ook wel noemen. Maar zij en Fatima Mernissi. Het zijn toch vrouwen uit, in dit geval Noord-Afrika, Midden-Oosten. Ik ben hun boeken gaan lezen en toen ben ik eigenlijk wel tot de conclusie gekomen van oké, maar het is allemaal interpretatie.

Suzan Yücel: Je bedoelt de manier waarop jij het geleerd hebt?

Semra Celebi: Ja, het is interpretatie. Het is helemaal niet zwart of wit. En dat is omdat zij dat ook bediscussieerden in hun boeken. En het ging vooral over de positie van de vrouw binnen de islam, waar ik heel geïnteresseerd in was. En toen, ja, heb ik eigenlijk wel besloten of besloot ik, ik voelde eigenlijk steeds meer dat de hoofddoek niet meer bij mij ging horen.

Suzan Yücel: En wanneer ben je begonnen met het dragen van de hoofddoek?

Semra Celebi: Toen ik tien, 11 jaar was.

Suzan Yücel: Was het uit eigen overwegingen?

Semra Celebi: Nee, nee. Het moest. Ja, op een gegeven moment, dan kreeg ik zeg maar de signalen van mijn ouders door, dat het nu tijd was om te beginnen met het dragen van hoofddoeken en dat ging dan op af, op af, zeg maar. Het was wel echt zo'n transitieperiode. Het was niet zo dat continu tegen mij werd gezegd dat ik hem elke dag op moest. Maar het was op af, op af. En het interessante is: ik heb nu al nog steeds zeg maar 12 jaar lang eh last van dat ik nog steeds paniekaanvallen krijg. Of ja, niet heel erg, maar als vroeger, als ik moet vliegen en ik heb pas voor het eerst een hypnotherapie sessie gedaan.

Suzan Yücel: Ja.

Semra Celebi: Eigenlijk omdat ik dat zelf wil leren, maar ik dacht, dan ga ik het zelf, moet ik het zelf eerst ondergaan.

Suzan Yücel: Ja en wat dus hypnotherapie.

Semra Celebi: Dan ga je eigenlijk. Je pakt een thema waar je mee wil werken. Bijoorbeeld. Wat is mijn relatie met geld? Dat kan ook zijn. Bij mij was het paniekaanvallen als ik ga vliegen, dat thema heb ik gepakt.

Semra Celebi: En dan ga je eigenlijk je ogen dicht, de meditatie. Het is niet echt alsof je helemaal, want dat dacht ik, maar dat is dat denk ik, heel veel mensen.

Suzan Yücel: Ja, wat ik zeg maar dacht.

Semra Celebi: Dat je helemaal shutdown hebt, totaal niet. Je bent geconcentreerd en je zit in, net als dat je mediteert eigenlijk, en dan ga je naar scènes van vroeger. Mijn geval pakten we drie scènes.

Suzan Yücel: Welke waren dat?

Semra Celebi: Nou, en dat wilde ik dus inderdaad zeggen, het delen met je eh, met jou. Wat ik heel opvallend vond, is dat de eerste scène was een scène van dus toen ik tien jaar oud was. Toen waren wij op vakantie in Turkije en wij zouden op bezoek gaan naar mijn opa en oma en dat was toen dus die op af periode. En toen zei mijn vader tegen mij: als je niet je hoofddoek op doet, want hij zei blijkbaar: je moet je hoofddoek opdoen en ik zei blijkbaar nee en toen zei hij: als je hem niet opdoet mag je niet mee. Nou ja, thuisblijven in Turkije, bij ons thuis was gewoon hell zone want dat was zo saai als maar kon. En we zaten daar zes weken. Dus het was al zo saai dat zelfs een ritje naar je opa en oma, wat ik in Nederland nooit zou doen, was al een uitje. Dus blijkbaar was die scène van mij heeft zo'n impact gehad.

Semra Celebi: Eh van ja, afwijzing. Blijkbaar: Ik hou van jou, als je dus dit doet. Dus voorwaardelijkheid verbinden aan liefde. Dat had ik nooit gedacht dat dat zo deeprooted was.

Suzan Yücel: Dus eigenlijk was de boodschap voor jou: als je die hoofddoek draagt, dan mag je mee. Dan hoor je erbij, en als je niet op doet...

Semra Celebi: Ja, dan mag je lekker thuis gaan zitten, maar dan kom je het huis niet uit.

Suzan Yücel: Ja.

Semra Celebi: En en en en wat er toen gebeurde,want ik zat nog steeds wel in de op af hoor, want ik ging dan met mijn oom bijvoorbeeld mee, bij hem hoefde ik hem nooit op. Het is zijn oudere broer trouwens, daar was hij blijkbaar minder gevoelig voor. Maar toen, op een gegeven moment ging ik terug naar, gingen we terug naar Nederland en ik weet nog heel goed, ik zat toen in groep zeven en ik was het enige Turks meisje in de klas en toen was het dus ook op af nog steeds. Want ik ja, ik dacht, blijkbaar dacht ik, zolang ik ermee kan spelen, doe ik dat.

Suzan Yücel: En hoe ging dat dan? Dat je op details en op school afdeed?

Suzan Yücel: Nee ik deed dat ook op school. Ik had hem en op een gegeven moment ging mijn docent echt een plein public, dat vind ik ook bizar als ik eraan terugdenk. En plein public in de klas van ja, Sem, je moet nou eens een keer ophouden, ga je hem nou op doen of af?

Suzan Yücel: O jeetje.

Semra Celebi: En dat was zo een public embarrassment moment voor mij dat ik.

Suzan Yücel: Bijna vernederend ook wel...

Semra Celebi: Ja, heel gek eigenlijk dat dat zomaar kan. Dat ik dacht: oké, er is geen weg terug. Ik doe hem elke dag op.

Suzan Yücel: Ook best wel heftig eigenlijk, als je erover nadenkt...

Semra Celebi: In plaats van dat zo een docent dan naar je toe komt, zegt van goh: Semra, ik zie dat je de ene dag je hoofddoek af hebt. Dan weet je dat je een gesprek hebt met zo'n kind van 11, tien.

Semra Celebi: Ik was nog niet 11.

Semra Celebi: Was het gewoon bam ik gooi het maar, zo handelingsonbekwaam eigenlijk, hè.

Suzan Yücel: Totaal.

Semra Celebi: Totaal. Dat je op die manier een kind bejegend.

Suzan Yücel: Dat zie je heel vaak dat mensen soort van een rechtlijnig antwoord van je willen over dit soort dingen. Maar.

Semra Celebi: Ja, maar van een kind van tien!

Suzan Yücel: Ja van een kind van tien, maar zelfs al ben je volwassen, is het ingewikkeld, maar je bent ook nog eens een kind. Inderdaad, ik bedoel. Er zitten zo veel lager onder en mensen hebben dat echt niet in de gaten. Voor bam in je gezicht dan ook nog gewoon publiekelijk.

Semra Celebi: Ja, want je had ook. Er hadden zoveel meer andere gesprekken gevoerd kunnen worden. Met mij en misschien wel met mijn ouders, weet je. Maar dat, dat is allemaal niet. Ik dacht meer: er is geen weg terug. Ik moet hem toch uiteindelijk op. Dus laat ik hem dan maar gewoon op doen.

Suzan Yücel: Gaf je je er toen ook aan over?

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: Hoe deed je dat?

Semra Celebi: Weet ik niet meer. Gewoon begonnen begonnen op te doen.

Suzan Yücel: Het was gewoon: oké?

Semra Celebi: Ja. Het moet uiteindelijk toch, dus. Want ja, iedereen, de familie droeg er een.

Suzan Yücel: Ja, en dan even fast forward naar toen je 27 was. Was er iets. Is er iets gebeurd? Dat het triggerde? Waardoor je ging twijfelen: wat deed jou twijfelen? Je hebt 'm – even kijken – ik ben heel slecht rekenen. Maar 18 jaar op gehad? Als ik het zo rekenen. Dat is best wel een lange periode. En je was ook heel actief. Je deed mee aan debatten en ook nog in een...

Semra Celebi: Heel erg part of de community, zeg maar, van waaruit ik ben opgevoed. En in die laatste paar jaar was ik dat niet meer. En ik denk dat dat invloed heeft gehad.

Semra Celebi: Want dan kom je een hele andere contexten terecht. En doordat ik mij ging bewegen in een andere communities ging ik veel meer relativeren waar ik vandaan kwam en hoe ik ben opgevoed, en mijn waarheden.

Suzan Yücel: Want toen ging je in het buitenland studeren en ging je in Brussel stagelopen en toen zeg je eigenlijk andere plekken? En...

Semra Celebi: Veel andere mensen ik ontmoette veel mensen, ook van andere religies maar die ook andere standpunten innamen dan waarin zij zijn opgevoed.

Semra Celebi: En toen dacht ik o, maar er zijn veel meer mogelijkheden. Het is niet dit of dat.

Semra Celebi: Dus en doordat je dan op afstand bent van je familie, van je ouders, dan ga je ook makkelijker die zoektocht in.

Suzan Yücel: Toen ging je dus eigenlijk feministen met een islamitische achtergrond lezen. En wat haalde je daaruit voor jezelf?

Semra Celebi: Nou dat je in ek geval dat je van God, de goden, however you want to call it, the universe, first but foremost je eigen brains hebt gekregen.

Suzan Yücel: Mmm.

Semra Celebi: Dat was voor mij toch wel van oh. Ja, ik ben zelf in staat om mijn eigen interpretaties, logica's hieruit te halen, om wat voor mij logisch is of goed voelt, te doen. In plaats van wat iedereen zegt, wat alle regels voorschrijven, van welke religie dan ook. Ik mag het zelf interpreteren en vooral als vrouw.

Suzan Yücel: Dat is wel vloeken in de moskee waar jij vandaan komt, hè? Want je komt uit de Millî Görüs gemeenschap. Hoe reageerde ja je vader of je moeder daarop?

Semra Celebi: Mijn moeder was was vrij snel om. Ja bij haar was. Daar was voor mij duidelijk dat liefde boven alles gaat, zeg maar. Haar liefde voor haar kinderen, eigenlijk. Met dat ze het moeilijk vond, want ze wisten totaal niet wat ze met de situatie aan moesten, dus er was vooral onmacht.

Suzan Yücel: Ja.

Semra Celebi: En mijn vader was heel erg teleurgesteld. Dat was het. Het was echt niet.

Suzan Yücel: Liet hij dat merken?

Semra Celebi: Nou, mijn vader heeft eigenlijk alleen maar een soort half uur durende monoloog gehouden. De enige keer dat we er een gesprek over hadden, toen ie dus hoorde dat ik mijn hoofddoek afdeed of af had gedaan. En dat ging eigenlijk alleen maar over mijn reputatie, zijn reputatie binnen de community. En zijn teleurstelling in mij, want hij had mijn zoveel kansen gegeven, in die zin: zoveel vrijheden: studeren in het buitenland. I don't know, kledingkopen, wat ik wilde, al die dingen meer, wat hij dus niet had als kind.

Suzan Yücel: Zo van ja, je hebt alles gekregen wat je wilde van mij...

Semra Celebi: En dat in een land waar je super veel vrijheden hebt. Waar je gewoon met hoofddoek kan zijn wie je wilt zijn kies je ervoor om het af te doen.

Suzan Yücel: Oh ja, en heeft het er ook mee te maken, want in Turkije was het volgens mij destijds ook nog moeilijk om met een hoofddoek te studeren en is het die vergelijking die hij maakte?

Semra Celebi: Ja, ja, dat is de ja en dat is de beste vergelijking die hij kan maken. Want hij kent Turkije daarnaast het best, ons land. Dus ja, dat zei die zeker en dat snap ik ook dat ie, dat zij.

Suzan Yücel: Snapt je het ook op dat moment? Of?

Semra Celebi: Ja, ja, ja, zeker, ja. ik vond het alleen een interessante benadering, huh Turkije?

Suzan Yücel: Ja.

Semra Celebi: Maar dat is natuurlijk zijn perspectief. Maar ik dacht ook tegelijkertijd, hè, maar dit gaat helemaal niet over dat ik zonden bega, of weet ik veel wat. Het gaat alleen over reputatie, identiteit en dan vooral over zijn reputatie en zijn identiteit. Want ja, en toen dacht ik wel: oké, op een gegeven moment zei ik: "maar pap, moet ik dan voor jou een hoofddoek gaan dragen, omdat jij je daar dan beter bij voelt?" Hij zo: ja, that's the least you can do for me. Van hoe moeilijk is dat eigenlijk? Ja, nee, ga effe opzouten nu.

Suzan Yücel: Ja?

Semra Celebi: Ja, toen, dat was voor mij echt: Dit ga ik zo niet doen, dit kun je zo niet van mijn vragen.

Suzan Yücel: Deed het ergens ook misschien wel pijn om te weten dat hij die hoofddoek vooral zo belangrijk vond, ook voor zichzelf en zijn reputatie, misschien minder ook in de religieus belang?

Semra Celebi: Ja, ik was er helemaal klaar mee op dat moment. Ik was klaar met de ongelijkheid tussen mijn broers en ons, en met ons bedoel ik ik en mijn zusje.

Suzan Yücel: Wat waren die ongelijkheden?

Semra Celebi: Eh nou ja, als ik het bijvoorbeeld heb over zes weken op vakantie zijn in een stadje waar mijn zusje bijvoorbeeld nu echt nooit niet naartoe gaat, omdat ze gewoon too much trauma heeft, denk ik. Het zou een hele stap voor haar zijn als ze weer es langsgaat.

Suzan Yücel: Ik kan me heel goed voor ze.

Semra Celebi: Dan zaten wij dus gewoon zes weken lang praktisch binnen. En als we op het balkon gingen zitten, dan werd er gewoon een doek opgehangen. Ja, en dan, dat deed mijn broer dan ook, omdat mijn vader dat zei dat ie dat moest doen, of mijn moeder.

Suzan Yücel: Omdat jullie dan zonder hoofddoek daar ging zitten?

Semra Celebi: We mochten niet gezien worden en eh dat. En mijn broers liepen de hele dag buiten, die gingen de stad en die deden hun ding, whatever. Die zagen mijn neven, gingen met hen stappen. Of nja stappen stappen... Maar zij waren in ieder geval buiten en wij zaten maar te wachten tot iemand ons naar buiten meenam voor de meest simpele dingen: een ijsje halen. Wat wat we eigenlijk in Nederland gewoon op de fiets, ijsje halen.

Suzan Yücel: Zo bizar is dat ook, hè, want in Nederland heb je, doe je dan eigenlijk veel meer, maar op het moment dat je dus teruggaat naar het land van herkomst, dan gaan er veel traditionelere regels gelden. Is dat dan omdat het daar ook zo is of of?

Semra Celebi: Ik denk een combinatie, want op een gegeven moment wat eh, dat was toen in mijn tijd nog wel ietsje conservatiever nog, maar nu zijn we echt wel flink ingehaald. En dan nog zie ik dat mijn ouders veranderen als ze daar heengaan.

Suzan Yücel: Ja?

Semra Celebi: Ja ik was er drie jaar geleden, toen was mijn jongste anderhalf. En dan nog steeds zijn, is mijn vader daar heel gevoelig voor.

Suzan Yücel: Grappig is dat, hè, ja, ik, ik merk het vooral bij mn, moeder merk ik dat.

Suzan Yücel: Meer dan mn vader misschien nog wel.

Semra Celebi: Oh! Bij mij is het andersom.

Suzan Yücel: Dat ze in één keer langere dingen gaat aantrekken, of zo en dan...

Suzan Yücel: Waarom doe je dit aan? En dan zegt: hier voel ik me fijner in. Terwijl dat zou ze in Nederland nooit dragen!

Semra Celebi: Bizar. Ja, ja, bij mij is het meer dat mijn moeder zich niet anders kleedt, maar wel dat continu bij mij wordt gekeken of mijn jurk of rok niet door schijnt. Ja maar ff serieus. Dat je serieus, ik ben bijna 40. Hebben wij deze discussie nu nog steeds? Dat mijn man zich gewoon moet inhouden.

Suzan Yücel: Ja?

Semra Celebi: Ja, op een gegeven moment zei die: als het nog een keer een discussie wordt, dan ga ik mijn mond opentrekken. Ik vind het gewoon echt te ver gaan. Rn en het grappige is dat als ik, toen ik bij zijn ouders, toen we bij zijn ouders op bezoek waren in het noordoosten van Turkije, zijn moeder op de eerste dag, we zouden bij zijn oom op bezoek gaan en ik dacht nou, dat is heel leuk, want ik vind die oom en tante heel hele leuke mensen. Toen kwam ze aan met een hoofddoek en een rok van zichzelf. Ik heb mn spijkerbroek aan, dus zei zegt zo: ja we gaan toch en dat is dan haar oudste broer, dus je moet even een hoofddoek en een... Dus ik "ehhh... Dat ga ik niet doen."

Semra Celebi: I don't think so. Toen zei ze:

Semra Celebi: Jawel, jawel, dat moet, ik ben er toch ook bij. Doe het dan voor mij. Ik, zo nee, dat ga ik niet doen. Dat is enige wat ik zei en toen kwam mijn man binnen, die zag al die stofjes zo en dacht wat doen al deze stofjes in deze kamer. Ik zei: je moeder, je moeder zei net dat ik dit. En toen man die meteen zn moeder apart.

Suzan Yücel: Lijkt me wel fijn om een man te hebben die echt zo pal achter je staat.

Semra Celebi: Ja, ja, vanaf het begin had ik dat al bij hem. Wat als je natuurlijk zo een heel traject van verloving en huwelijk ingaat nadat je een losmakingsproces hebt meegemaakt, wat in mijn geval zo was, en ik leerde hem kennen en we besloten het toch op de traditionele manier te doen.

Semra Celebi: Dan ga je ineens weer in die in dat stramien. Voor je het weet, zit je weer stuck.

Semra Celebi: Moet je allerlei dingen, worden er allerlei dingen van je verwacht. Dat vond ik heel heftig om mee te maken en hij kon daar heel goed voor staan. Dat ie dan tegen z'n ouders zei: als jullie dit gaan flikken als wij zometeen een bruiloft gaan organiseren, dan hebben jullie echt een groot probleem, want dat pik ik niet. Dat ging dan over aantal mensen uitnodigen of weet je hele kleine dingen. Dat hij meteen een grens trok. En voor mij was dan een te heftige discussie, omdat ik al zo veel had gehad.

Suzan Yücel: Kan ik kan me heel goed voorstellen. Eigenlijk ben je dan nog meer op zoek naar een soort van veiligheid, en dan is het fijn dat je dat samen kunt, in plaats van dat je weer een soort van discussie moet opstarten.

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: En was het voor jou op emotioneel vlak om, hé, want je hebt op een gegeven moment dat gesprek gehad, het best wel heftig gesprek gehad met je vader en en toen ben je naar Amsterdam verhuisd. Hoe was het op emotioneel vlak voor je?

Semra Celebi: Nou kijk, ik woonde natuurlijk al in Amsterdam en dat vonden mijn, mijn moeder vond dat moeilijker dan mijn vader. Mijn vader vond het prima, ook omdat die had gezien dat ik al twee keer in het buitenland had gezeten eh tot het moment dat ik zei dat ik mijn hoofddoek af gaan doen. Toen was het ineens: je moet terugkomen naar Barneveld, want toen dacht mijn vader natuurlijk, ik verlies de controle helemaal. En ik weet nog, in die periode heb ik mij wel heel alleen en angstig gevoeld. Angstig dat mijn vader ook inderdaad voor de deur zou staan en mijn spullen zou inpakken en dat we dan naar Barneveld zouden moeten gaan. En alleen omdat eigenlijk, ik had helemaal geen steun van mijn siblings ook. Het is ook niet zo dat mijn oudste broer mij ging bellen van eh trek je nog? Ik kan me nog heel goed herinneren dat voor ik dat dat gesprek met mn vader had. Toen kwam ik eh naar, ik lach er nu om, maar het was, het is eigenlijk te bizar, maar ik kwam dus uit Amsterdam naar Barneveld, om dat gesprek te hebben, want mijn moeder zei dat mijn vader met mij wilde praten en eh. Maar ik, ik kom thuis. Mijn vader is niet thuis, die was in de moskee zei mijn moeder. Nee, hij komt zo thuis, oké. En mijn broer, die vier jaar ouder is dan ik, die zit op de bank, te chillen. Dus die zegt: ja, sorry hoor, maar als papa zometeen komt, dan ben ik boven. Ik ga echt niet bij het gesprek zitten.

Semra Celebi: En toen dacht ik echt: Gast. Serieus? Elke keer dat jij een Nederlands vriendinnetje had, die mijn ouders niet trokken, dan was ik degene die in het vuur stond jou te verdedigen en jullie relatie te verdedigen. En eh en nu, ja, dat was voor hem too big. De topic was gewoon te groot, te zwaar.

Suzan Yücel: Heb je daar nog met hem over gehad achteraf?

Semra Celebi: Nee, nee, dus ook misschien omdat ik hem niet per se verwijt. Ik snap hrm ook wel.

Suzan Yücel: Wat had je op dat moment nodig gehad?

Semra Celebi: Ik had iemand denk ik, in de familie nodig gehad die mijn vader dus ook goed kende, de structuur goed kent en die dan eigenlijk naast mijn zou staan. Maar het hielp ook heel erg dat mijn moeder en ook bij zat.

Suzan Yücel: Wat was haar rol daarin?

Semra Celebi: Het is niet zo ja, want wat ik, wat ik gewoon fijn vond, is dat dat zij er niet nog een schepje bovenop deed, wat ouders natuurlijk wel doen. Hè, stel voor, je doet iets verkeerd, dan zegt papa iets en mama iets en dan krijg je alle bagger over je heen.

Semra Celebi: En en dat was nu niet. Ze was stil. En zelfs vijf maanden later bijvoorbeeld mijn neefje ging volgens mij trouwen. En toen vond mijn vader mijn jurkje tekort. En dus dat was een hele discussie, hij ging helemaal los naar mijn moeder, ik was boven, want zo gaat dat dan bij ons. En dat mijn moeder dan tegen mij zei: ja, ging dan ook meteen in de auto zitten. Dan had hij dat jurkje niet gezien.

Suzan Yücel: Dat is echt zoiets dat mijn moeder ook tegen mij had kunnen zeggen: zo van ja, doe het dan dan, maar dan niet in het zicht zo van ja, of dat dan een beetje rekening gehouden met hem, ofzo ja, dat kan mijn moeder ook echt wel zeggen.

Semra Celebi: Dus dat dat, dat vond ik wel fijn. Op haar manier was er wel voor me. Ja, alleen ze moest er tussenin zitten, snap ik ook wel.

Suzan Yücel: Want ik, ik kwam eigenlijk op jouw verhaal of op jou terecht of op jouw verhaal terecht, omdat ik, ik was 23, ik was naar Amsterdam verhuisd, ik had dus ook net mijn hoofddoek afgedaan en mijn eindredacteur gooide een Vrij Nederland zo voor me en zei: je moet dat verhaal lezen, dat lijkt heel erg op dat van jou en toen had ik het gelezen en ik, de gelijkenissen waren zo groot.

Semra Celebi: Ja...

Suzan Yücel: Allebei een vader die bij milli görüs zit en. Voor de mensen die het niet kennen een ja, milli görüs is een conservatief islamitische, islamistische beweging, moet ik eigenlijk zeggen. Het is geworteld in de politieke islam, verbonden aan een islamitische partij in Turkije. Onze vader zijn allebei een moskeevoorzitters geweest, mijn vader is nog steeds actief, zeg maar in zuid Nederland. Ehm dus ik. Ik voelde eigenlijk ook heel veel eenzaamheid, omdat ik dat voelde, dat ik dat heel erg in mijn eentje deed, het hele proces van wat, wat geloof ikzelf? En de hoofddoek afdoen, de worsteling daarmee. Dus ik vond het heel fijn dat ik dacht oh ik ben niet alleen, er is ook nog iemand anders, en toen heb ik jou eigenlijk heel bolt een berichtje gestuurd, iets.

Semra Celebi: Wel mooi dat je 'm hebt bewaard!

Suzan Yücel: Ik ben dus voor dit gesprek, ik dacht ik ga gewoon helemaal terug en ik hoop dat ik me nog heb. En ik heb hem dus gevonden en ik wilde eigenlijk een deel daarvan wilde ik wil ik hier gaan lezen, even kijken hoor, ik vond het ook heel schattig trouwens dat ik het las.

Semra Celebi: Echt heel schattig!

Suzan Yücel: Even kijken, ik heb sinds januari dit jaar geen hoofddoek meer, nadat ik hem tien jaar hebben gedragen. De sociale druk is enorm om op te houden, maar na een tijdje knapt er iets en dan is het even door de zure appel heen bijten om degenen die je eigenlijk bent te laten zien. Ik snap precies wat je bedoelt als je zegt dat als een bevrijding voelt. Papa heeft me drie maanden genegeerd, gedaan alsof ik lucht was. Vreselijk was die periode, maar ik hield me groot. En daarna heb ik dus een vraag gesteld die ik ook nog wel interessant vind. Borrelt bij mij wel de vraag op waarom je, waarom je het hebt besloten. Mmm daarmee bedoelde ik om je verhaal publiekelijk te delen en ik vind het namelijk heerlijk dat ik nu zo anoniem kan genieten en wil het vooral loslaten, terwijl jij je strijdbaar toont, vind het zeer interessant om te weten: heb ik hier ingezet ehm ja, dat vind ik eigenlijk ook nog steeds wel interessant om te weten wat voor jou de reden was om je destijds strijdbaar op te stellen en om je verhaal te delen, wat toch best wel kwetsbaar is en ook nog gevoelig ligt, zeker in een tijd waarin islam best wel onder.

Suzan Yücel: Vuur ligt ja.

Semra Celebi: Omdat ik, ondanks de gevoeligheid en ondanks dat ik natuurlijk niet wilde dat mijn verhaal werd gebruikt om juist weer de islam te bashen, vond ik het belangrijker dat er andere vrouwen waren die mijn verhaal zouden lezen en daar misschien steun uit zouden kunnen putten. Dus die afweging heb ik gemaakt. Dit zal er ook mee gebeuren, maar ook dat zal ermee gebeuren en ik vind het belangrijker als ik andere vrouwen kan bereiken. Misschien een stukje inspiratie, stukje kracht, net zoals dat ik dat heb geput uit de boeken die ik heb gelezen van andere vrouw. Dat was echt mijn intentie.

Suzan Yücel: Is het ook om zelf lotgenoten te zoeken, zeg maar omdat je ook eenzaam hebt gevoeld in die periode?

Semra Celebi: Eigenlijk niet, want ik had die periode al gehad, die hele eenzaam periode en toen ik het naar buiten bracht, was ik volgens mij al verloofd, dus ik had al best wel wat stappen in mn leven gezet qua rust, zeg maar. Dus het was niet eens zozeer omdat ik lotgenoten zocht, nee. Meer omdat ik dacht: ik wil nu, dat was ook het moment dat de PVV in het gedoogkabinet kwam.

Suzan Yücel: Oh ja.

Semra Celebi: Dus het was een combinatie van die twee dingen eigenlijk.

Suzan Yücel: Ja, wat voor reacties kreeg je eigenlijk destijds?

Semra Celebi: Ik heb over Facebookberichten – daarom heb ik mijn Facebook account nog niet geclosed – omdat ik dus al die berichten ook nog heb van heel veel Turkse mannen.

Suzan Yücel: Mannen?

Semra Celebi: Ja. Turkse mannen, ook eh met allemaal haat berichtjes echt. "Ja, hoe durf je te propageren dat iedereen haar hoofddoek af moet doen?" En wat wel interessant is dat vooral mannen dat soort berichtje sturen.

Suzan Yücel: Dat valt me ook op, online. Dat er heel veel mannen zijn die zich ontzettend opwinden als vrouwen iets doen.

Semra Celebi: Ik denk dan: gast, heb je echt niks anders te doen? Ik heb er ook helemaal niet op gereageerd. en heel veel vrouwen from every religion eigenlijk.

Suzan Yücel: Wat waren hun reacties?

Semra Celebi: Herkenning, maar ook op een gegeven moment willen ze dat je een soort van consultant bent. Adviseur, of ze een hoofddoek af moeten doen of niet.

Suzan Yücel: O jeetje.

Semra Celebi: Een vrouw die schreef, kan ik me nog herinneren van: "ik wil mijn hoofddoek afdoen maar mijn man wil liever dat ik hem ophoud. Wat moet ik doen?"

Suzan Yücel: Ja.

Semra Celebi: Ja, weet ik niet. Ik ken jou niet, ken je man niet. Dit is hoe ik het heb gedaan. Maar ja. I zou willen zeggen, kies voor jezelf en niet voor een man, want je kan zo weer een andere man tegengekomen in je leven. Maar dat is zo heftig. Ja, dat vind ik dan weer zo erg. Uiteindelijk wil je als coach of als therapeut iemand zelf de juiste vragen laten stellen of zelf de keuzes maken door die, door, door de die vragen te stellen die ze nodig hebben en dat heb ik eigenlijk geprobeerd. Wat is voor jou het allerbelangrijkste?

Suzan Yücel: Het is best wel een verantwoordelijkheid, als je zoveel berichten.

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: Als mensen in de knoop zitten en dan wil je ze eigenlijk helpen, maar misschien ben je dr. ook niet echt helemaal toe...

Semra Celebi: Nee, ik was daar eigenlijk niet klaar voor en ik had er ook zeker mijn hoofd, dat was, het is zo een intense ervaring. Ook andere media, op een gegeven moment willen heel veel mensen je interviewen. Hier heb ik echt geen zin in. Toen ging ik op gegeven moment nee zeggen tegen iedereen.

Suzan Yücel: Ja, dat is ook wel een ding, hè dat op het moment dat jij met je verhaal naar buitenkomt, dat eigenlijk heel belangrijk is voor onze community. om gewoon een gesprek over te hebben, maar dan duiken er zoveel media open iedereen...

Semra Celebi: Iedereen gaat je claimen.

Suzan Yücel: Ja, precies, en dan ook vanuit hun perspectief.

Suzan Yücel: Waardoor je en soort van je eigen verhaal bijna een beetje begint.

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: Te verliezen dat je denkt...

Semra Celebi: Maar ook dat ik dacht: waarom heb ik dit ook alweer gedaan? Dat ik gewoon ging twijfelen van eh: Is dit dan omdat ik echt inderdaad populair wil doen? En dan moest mijn man me echt elke keer weer terugbrengen naar de oorspronkelijke intentie. Waarom ik dit ook al weer wilde doen? Dat was ik op gegeven moment helemaal kwijt.

Suzan Yücel: Je hebt toen ook een een Facebook pagina opgezet. I took off my hijab. Bestaat die nog.

Semra Celebi: Ja.

Suzan Yücel: Oh wat grappen, worden daar nog wel eens berichten in geplaats?

Semra Celebi: Mijn man doet nu de admin. Dat zegt hij: ik heb weer een bericht gepost. Haha. Ik had zoiets van: ja, ik doe d'r niks meer mee. Eigenlijk zou je 'm aan iemand anders moeten geven.

Suzan Yücel: Waarom heb je die pagina gestart? I took off my hijab.

Semra Celebi: Ik ben die pagina gestart omdat ik dus op een gegeven moment wel op social media ging zoeken naar goh zijn er andere vrouwen die hier iets over zeggen of over delen over afdoen?

Suzan Yücel: Even voor de context: dit is echt heel lang geleden. Toen was er ook nog geen instagram of zo. Volgens mij was er echt alleen nog Facebook, Twitter en toen, toen was social media nog een soort van upcoming weet je wel, want het is nog niet zo groot als dat het nu.

Semra Celebi: Ja. En en ik zag die dat die er nog niet was maar er waren wel heel veel prro hijab groepen. Toen dacht ik, nou, dan ga ik het gewoon opzetten en dus dat heb ik toen gedaan en toen gebeurde niks eigenlijk, op die pagina. Toen dacht ik: ja, hoe ga je... Ik heb geen idee hoe je zoiets levend houdt, maar doordat ik toen ineens die interviews in kwam, kreeg ik ineens mensen die de pagina op wilden. En ik was toen, het is wel heel arbeidsintensief ook je moet dan, je bent de hele dag met dat met dat onderwerp bezig. Doordat mensen weer dingen gaan schrijven en op een gegeven moment, als ik daar klaar mee.

Suzan Yücel: Wat vind jij van het huidige klimaat, zeg maar rondom eh dit onderwerp. Maar ook, want je gelooft ook niet meer, hè, je bent nou ja, ex-moslim noemen we dat dan. Ik krijg altijd een soort van allergie als ik dat woord moet uitspreken?

Semra Celebi: Het grappige is ik zat er gisteren nog mee te worstelen Suzan, want en toen zat ik dus in een uitzending van NPO Radio 1. En dat ging over hetzelfde onderwerp en en mijn dochter vroeg het pas ook: maar er zijn wij dan moslim of niet? Want het ging over eten van varkensvlees of je vast wel niet. En zij is nu bijna zeven, dus we hebben daar wat meer gesprekken over en toen zei ik eigenlijk: ik denk dat we misschien culturele moslims zijn.

Suzan Yücel: Oh ja.

Semra Celebi: Ja, want anders is het is, het stel voor. Als ik zou zeggen nu: ik ben geen moslim meer, waarom doe ik dan wel gebedjes met de kinderen? Waarom lees ik dan wel een boek over de ramadan voor? Een kinderboekje met ze, tijdens de ramadan? Omdat ik ben nog steeds connected voel vanwege mijn roots, vanwege de band die ik met mijn ouders heb. Die ik met mijn schoonouders heb, die ik met bijvoorbeeld de zus van mijn man heb, die eigenlijk ja voor mij echt wel een echte zus is. En dus dat zijn voor mij, die verbindingen maken, dat ik het mooi vind om elementen daarvan mee te geven aan mijn kinderen. En dan zou dus dan en dan is het niet per se dat ik dan vind dat er één God is en als je dus geen moslim ben, ja, al die dingen niet.

Suzan Yücel: Dus niet de clichés of dat dogma's is, zeg maar.

Semra Celebi: Nee, meer als culturele bagage, die ik meegeef ook aan mijn kinderen, waar ik echt wel bewust voor heb gekozen om dat te doen, eh. |En dan is dat nog steeds zoeken op wat voor manieren dan nog meer. Maar bijvoorbeeld mijn vader, die zegt dan: wanneer gaan jullie nou naar de kids nou naar een weekend school brengen?

Suzan Yücel: Oh ja.

Semra Celebi: Ja, ik weet niet waar die moskee zit eh hier in Amsterdam. Er zit er eentje in west, maar dat vind ik te ver.

Suzan Yücel: Stel, er zou eentje bij je om de hoek zitten. Zou je dan je kinderen dan sturen naar weekendschool?

Semra Celebi: Nee, omdat ik te weinig heb geleerd op de weekendscholen. Echt serieus, ik heb al die gebedjes thuis geleerd. En vanuit vanuit je warme huis met gezelligheid, en ik vond het ook gezellig op de weekendschoo. Ik vond het altijd heel gezellig. Waarom? Dat was het enige moment dat ik Turkse vriendinnetjes zag.

Suzan Yücel: Oh ja.

Semra Celebi: Wij woondn in een Nederlandse buurt. Ja, ik kon me een beetje spiegelen aan en dat vond ik hartstikke leuk. Dus ja, voor mij was het geen negatieve en we mochten na Koran lezen altijd tafelvoetballen of tafeltennissen.

Suzan Yücel: Oh ja, daar ging je voor.

Semra Celebi: Ja, en dan mocht je met de jongens, dus dat vond ik nog leuker.

Suzan Yücel: Allerlaatste vraag. Er zijn natuurlijk nog steeds veel vrouwen die worstelen met dit deel van hun identiteit – geloof ik wel, geloof ik niet? Wel hoofddoek dragen, geen hoofddoek dragen? – en je merkt toch nog wat ik heel erg hoor is dat er veel eenzaamheid is. Dat vrouwen zich toch best wel alleen voelen. Dat is ook echt één van de redenen waarom ik heel graag dit onderwerp wil bespreken. Wat zou jij ze, hele grote vraag, maar wat zou jij hen mee willen geven?

Semra Celebi: Ga vooral inderdaad zoeken naar verhalen van andere. Als je tegenwoordig, googlet, kun je echt wel veel vinden. Dat was in mijn tijd veel minder en doe gewoon een reach out.

Suzan Yücel: En wat?

Semra Celebi: Ja, sorry: probeer dan ook gewoon die persoon te bereiken. Ook ik zal vandaag, ook al ben ik niet continu met het onderwerp bezig echt wel antwoord geven en echt wel er voor iemand zijn en kijken of ik een stukje verder kan helpen. Je staat er echt niet alleen voor, en geloof ook echt in je eigen, jezelf. Dus probeer ook voor jezelf die die deap dive in te gaan, wat je echt wil. Want vaak weten we dat helemaal niet.

Suzan Yücel: Ja, dat is echt zo dat je dat zo vanuit huis hebt meegekregen en dat je zo denkt vanuit de community, dat je eigenlijk niet echt denkt vanuit je individu, vanuit jezelf.

Semra Celebi: Ja, en dat kost veel tijd om dat te kunnen. Het is niet van de ene op andere dag dat je een trucje leert en dat je dan weet hoe je naar je innerlijke stem moet luisteren. Het kost, dat is veel practice, veel oefenen en veel proberen.

Suzan Yücel: En ik zou ook willen zeggen: vindt gewoon je eigen manier. Je hoeft niet, weet je je roots, je taal te verloochenen. Of, weet ik veel: ruzie te maken of wat dan ook. Doe het echt op je eigen manier. Er zijn zoveel manieren om het te doen en ik denk dat wat jij zegt heel belangrijk is: dat je vooral naar je eigen stem en je eigen gevoel blijf luisteren om daar goed goed in te kunnen navigeren. En maak ook gebruik inderdaad van onze verhalen zou ik zeggen.

Semra Celebi: Zeker. Absoluut.

Suzan Yücel: Super bedankt.

Semra Celebi: Ja, jij ook bedankt, was heel leuk gesprek.

Suzan Yücel: Heel graag gedaan. Dank je wel voor je openhartigheid en je zijn. En natuurlijk wel de eerste gast zijn.

Semra Celebi: Super!

Suzan Yücel: Ja, ik kan er echt uren over doorgaan, maar helaas is dit is het voor nu. En jij dank je wel voor het luisteren. Laat mij vooral ook weten wat jij van het gesprek vond. Als je zelf ideeën op tips hebt, dan zijn altijd welkom. Mocht je je eigen vraag willen delen, zoals eerder ook zeiden in een mail in de comments, dan is je verhaal meer dan welkom. Tot de volgende keer. Doei.