'Pride is een demonstratie voor gelijkheid'

Vorige week stond in het teken van Pride, dat ondanks het coronavirus ook dit jaar weer georganiseerd werd. Pride was ook nog eens extra speciaal dit jaar omdat Black Queer & Trans Resistance het Black Pride protest organiseerde op het Museumplein. Mojdeh Feili sprak met een aantal bijzondere mensen uit de LHBTQIA+-gemeenschap om te weten te komen wat Pride voor hen betekent en hoe zij er dit jaar invulling aan hebben gegeven. 

Foto: Berksun Cicek

Dounia Jari

Dounia Jari is senior preventiemedewerker en trainer bij Anti Discriminatie Bureau RADAR, mede-oprichter van Stichting Maruf, een platform voor queer moslims en moderator. 

Hoe zag jouw Pride eruit in coronatijd?

Vorig jaar stond ik te demonstreren met We Reclaim Our Pride. Dat is een collectief dat zich inzet om bewustzijn te creëren over verschillende vormen van onrecht die queers meemaken. Door middel van een demonstratie willen we mensen bewust maken dat Pride niet alleen een feestje is. Het is begonnen als een protest en dat protest is nog niet voorbij, omdat de samenleving nog steeds niet genoeg plek biedt voor álle mensen in de queer community. Als Pride dit jaar op de normale manier zou zijn doorgegaan, zou ik weer gaan demonstreren. En in de avond zou ik dan naar Pon di Pride zijn gegaan, dat is een bpoc lgbtq+ dancehall feest. Normaal gesproken ben ik daar vrijwilliger, dan leid ik het backstage in goede banen en daarna ga ik zelf ook even feesten. Zo zou mijn dag eruit hebben gezien als Pride gewoon was doorgegaan, maar nu heb ik nog niets gepland. Er zijn wel wat barbecues en andere bijeenkomsten georganiseerd door de queer community, maar de kans is groot dat ik lekker op mijn balkon ga zonnen voor een selfcaredagje.

Wat betekent Pride voor jou?

Ik heb niet zoveel met de organisatie van Pride en de botenparade. Ik ben daar ook kritisch op. Als ik mij inzet met Pride dan zet ik mij in de weken ervoor graag in om mensen bewust te maken van bijvoorbeeld de rol van intersectionaliteit bij queer moslims. Denk bijvoorbeeld aan een religieuze en queer jongere met een donkere huidskleur. Zo iemand maakt meerdere vormen van onderdrukking mee in onze samenleving. Dat is iets wat voor heel veel mensen nog niet duidelijk of begrijpelijk is.

Hoe vier jij jezelf en je gemeenschap?

Mijn werk bestaat onder andere uit gesprekken voeren met queer mensen die worstelen met hun geaardheid of genderidentiteit, vanuit Maruf. Er komen dagelijks aanmeldingen binnen en door corona zijn dat er alleen maar meer geworden. Dat kwam ook omdat de ramadan midden in de coronatijd viel. Die periode staat toch voor zelfreflectie voor jongeren met een moslimachtergrond. Dat kan ervoor zorgen dat je in isolatie veel meer nadenkt en veel meer bezig bent met jezelf dan normaal. Ik behandel de aanmeldingen, dat betekent dat ik bel met mensen, ik voorzie ze van advies en ik bied een luisterend oor. Dat is ook mijn manier van teruggeven. Toen ik aan het worstelen was, zijn er ook mensen voor mij geweest. Ik zal hen eeuwig dankbaar zijn en daarom blijf ik altijd teruggeven. De worsteling houdt immers nooit op omdat we zijn geïndoctrineerd door het heteronormatieve patriarchaat.

 Zie je dat als iets wat je niet alleen voor de community doet, maar ook voor jezelf?

Ja. Dat klinkt misschien raar, maar ik bevind me nu in een comfortabele positie waarvoor ik hard heb gewerkt. Ik heb een baan, ik heb een huis en ik heb een goedlopend huishouden. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat ik vergeet waar ik vandaan kom. Door altijd in gesprek te zijn met mensen die zich niet in zo’n comfortabele positie bevinden, vergeet ik niet waar ik vandaan kom. Dat vind ik eigenlijk wel heel prettig. Je bent en blijft namelijk onderdeel van de community waarvoor je je inzet. 

 Heb je nog tips voor Pride?

Zorg dat je tijd neemt voor zelfreflectie, wees je bewust van je eigen privileges, probeer je in te zetten waar je kan want de periode van Pride biedt ook de gelegenheid om de dialoog aan te gaan. Je kunt mensen die niet tot de queer gemeenschap behoren bewustzijn bijbrengen over het feit dat Pride niet vanzelfsprekend is. Zie deze periode als een moment om zelf tot rust te komen. Dit kan door een selfcaredagje – zoals ik ga doen -, maar het kan ook door te feesten, bijeenkomsten te bezoeken of online livestreams te volgen. Als het maar voor jou werkt, dan is het goed!

Sunny Jansen

Sunny Jansen, ook wel bekend als Covergirl Sunny, is model, dj, en een van de eerste zichtbare trans personen van kleur in Amsterdam. Zo werkte ze tijdens de eerste editie van Wasteland en stond ze op de Gay Olympics boot tijdens de eerste Pride-optocht. Daarnaast organiseert ze vele feesten en evenementen en wordt ze vaak gevraagd voor grote modetijdschriften.

Bij welke Pride-evenementen ben jij normaal gesproken altijd aanwezig?

Ik ben altijd een van de gezichten van de stage van het Vieze Poezendek op Milkshake Festival.  Vanaf het begin ben ik aanwezig geweest op – ja, ik haat dat woord – de urban stage van Milkshake. Dat is natuurlijk hoe de witte gemeenschap het noemt. Ik ben al jaren bezig met het introduceren van Black Culture in Amsterdam. In Danscafé Havana in de Reguliersdwarsstraat borrelde de witte gay community altijd beneden. Boven had je een groep van ongeveer tweehonderd Black and brown LGBT people, maar we moesten altijd naar die witte housemuziek luisteren. In New York ben ik in aanraking gekomen met hiphop- en R&B-feesten. Ik dacht, dat wil ik ook in Amsterdam! Toen begon ik zulke feestjes te organiseren in Havana met Drag Queen sister Davee. Ons grote voorbeeld was een zwarte dragqueen uit New York: Nickie Nicole. Ik ben een dochter van haar, zij heeft mij geïnspireerd om me te uiten. Toen Milkshake jaren later voor het eerst werd georganiseerd zei ik tegen de organisatoren: ik wil een hiphop- en R&B-podium. Het was toen nog steeds niet vanzelfsprekend dat er zwarte muziek op gay feesten kon worden gedraaid. Toen ik vorig jaar het hele podium mocht organiseren hebben we een statement gemaakt. Ik wilde alleen maar zwarte dansers, zwarte dragqueens, zwarte trans vrouwen en zoveel mogelijk zwarte dj’s. Het is een stage waar muzikale Black Culture wordt opgevoerd, dus ik vind dat we dat ook moeten uitstralen. Toen er witte mensen op het podium wilden komen heb ik ze weggestuurd, er zijn genoeg podia waar plaats voor hen is. Ik heb daar toen wel commentaar op gekregen, dat mijn podium niet ‘divers’ was, maar Vieze Poezendek is jarenlang niet ‘divers’ genoeg geweest. Ik ben daar heel duidelijk in: don’t come for me. Ik ben oldskool weet je, ik stuur je meteen weg, maar wel met gegronde redenen.

Hoe zag jouw Pride er dit jaar uit?

Dit jaar was er geen Milkshake, en Milkshake is eigenlijk altijd het startsein van Pride. Toen Milkshake mij vroeg of ik op een rooftop soirée diner een programma wilde invullen, heb ik bijna hetzelfde team als vorig jaar gebruikt. Wanneer mensen Black Culture willen, dan krijgen ze Zwarte artiesten en performers. Het was een topavond! Dat was eigenlijk het eerste evenement rondom Pride dat ik dit jaar heb gedaan. Daarvoor was ik online veel bezig met Black Trans Lives Matter. Er worden nog steeds zwarte vrouwen vermoord in Amerika, maar er is geen media-aandacht voor. Dat maakt mij verdrietig. Verder ben ik gevraagd of ik aanwezig wilde zijn bij de lancering van Black Pride. Er is een foto van mij gemaakt voor de lanceringsexpositie. Ik vond het heel speciaal dat Black Pride mij wilde portretteren, want ik ben van mixed heritage. Mijn opa was een KNIL-soldaat in Indonesië. Zwarte soldaten uit de Antillen en Suriname werden daar gestationeerd. Hij is toen getrouwd met een Molukse vrouw, waar mijn vader uit ontstaan is. Mijn opa is overleden in een van de Japanse kampen, dus we wisten heel weinig van de Antilliaanse kant van de familie. Die geschiedenis ben ik nu aan het onderzoeken. Voor mij voelde het feit dat mijn foto op de expositie werd getoond als een erkenning voor mij vanuit de nieuwe generatie.  

Wat betekent Pride voor jou?

Het is elke dag Pride voor mij. Elke dag laat ik mensen zien hoe mijn leven eruitziet als trans vrouw, wat ik uitstraal en voor wie ik wil opkomen. Ik denk wel steeds vaker: voor wie doen we het feestje? Voor de hetero’s die aan de kant staan? Of voor onszelf? Ik zei jaren geleden al: we moeten veel meer demonstreren, Pride is een demonstratie voor gelijkheid. Hier zijn wij, accepteer ons! Moeten we carnaval spelen voor de mensen aan de zijkant? En al die bedrijven die willen varen willen dan een paar gays op hun boot hebben. Nee, Pride is voor mij zoals het is begonnen: een demonstratie. Iedereen moet geaccepteerd worden, niet alleen witte LGBT’ers.  

Had je het druk deze Pride?

Ja! Ik ben zelfs uitgenodigd voor een diner bij de burgemeester! Ik ken Femke Halsema niet zo goed, maar ik vond haar actie tijdens het Black Lives Matter-protest haar beste actie ooit. Dat heeft mijn houding jegens haar ook een beetje veranderd. Doordat ze een goede beslissing heeft gemaakt sta ik nu meer voor haar open. Voor het eerst heeft een burgemeester uitgestraald dat ze aan ons denkt. Na dat diner draai ik voor So House in Amsterdam. Het is voor het eerst dat ze mij hebben gevraagd én ze gaan me betalen. Dat is niet vanzelfsprekend hè! Veel mensen vinden dat iedereen altijd maar alles gratis moet doen tijdens Pride, er is nooit budget. Ik zeg dan resoluut nee, want er zit een prijskaartje aan mij en mijn werk. In de rest van het jaar word ik nooit gevraagd en nu moet ik komen opdraven? Nee. Daarnaast heb ik zondag nog een geweldige fotoshoot voor Calvin Klein, niet specifiek voor Pride, maar voor een campagne voor trans lives. Maar at the end of the day zeg ik altijd tegen iedereen: overal waar ik ben is Pride. Want ik laat zien wie ik ben.

Dat is misschien al een beetje een antwoord op mijn volgende vraag. Hoe vier jij jezelf en je gemeenschap? 

Ik ben echt dankbaar voor mensen als Naomie Pieter en Clarice Gargard die mensen laten nadenken, ook binnen de community. Daarom ben ik ook voorzichtig met waar ik mij laat zien, hoe ik mij uit, wat ik zeg. Natuurlijk maak ik soms ook wel eens een foutje, maar daar leer je van. Als mensen mij vragen of ik mijzelf als een activist zie, dan zeg ik: my presence is activism. Misschien ben ik cis-passing, maar ik laat wel merken dat ik een trans vrouw ben. Ik wil laten zien: I’m here, it’s excellent and learn from me. Je moet niet vergeten dat ik uit een tijd kom dat mensen meer openstonden voor alles.

Vind je dat mensen nu veel meer gesloten zijn?

Nee, dat niet, maar er zijn nu meer groepjes. Misschien hebben we in de nineties niet genoeg gedaan, maar we kenden elkaar en we zagen elkaar. Door het internet zie je elkaar niet meer, alles gebeurt online. En als je elkaar daadwerkelijk ziet, zoals bij Black Pride laatst, dan geeft dat je meer. Het is echt nodig dat je elkaar ziet, dat je met elkaar kan praten en kan delen. Wij Black and brown people moeten meer dingen organiseren om bij elkaar te kunnen zijn. Wij hebben allemaal pijn, verdriet en bagage en wij begrijpen elkaar. Je wil met mensen praten die het ook voelen, of je verder kunnen helpen. Naomie en Clarice proberen die community, die movement, te creëren en dat is zo goed. 

Heb je tips voor anderen?

Sowieso is mijn tip: het maakt niet uit wie jou vraagt om iets te doen, er is altijd budget! Zodra iemand zegt dat er geen budget is, praat dan niet meer verder. Mensen moeten veel zakelijker zijn en durven vragen. Natuurlijk wil je iets doen voor je cultuur en community, maar je wil ook met respect behandeld worden. You wanna hear my voice? What’s the fee?  Want weet je, ik krijg na het optreden wel de bullshit over mij heen. 

Foto: Marina Coenen

Sioejeng Tsao

Sioejeng Tsao ook wel bekend als SEEYOUSIOE. Als kunstenaar staat zij bekend om haar kleurrijke schilderijen en illustraties met gebruik van verschillende sociale aspecten en de eigen, vrouwelijke identiteit. Zij zet zich in als spreker voor maatschappelijke thema's als discriminatie, cultuur en klimaatverandering. Als feminist en activist hoopt ze door middel van haar kunst bewustzijn en verandering te creëren binnen onze Nederlandse samenleving. 

Hoe zag jouw Pride er uit?

Tijdens deze editie van Pride probeer ik vooral online zichtbaar te zijn. Door de coronapandemie ben ik in gaan zien hoe belangrijk het is om informatie te delen via toegankelijke kanalen, zoals Instagram – zeker nu er minder offline evenementen zijn. Online zichtbaar zijn is veel delen, ook mijn kwetsbare kanten. Door te laten zien dat ik ook maar een mens ben, begrijpen mijn volgers dat ik geen spokesperson ben die alles heeft uitgezocht, maar dat je jezelf echt de ruimte moet geven om te leren. Fouten maken hoort daar ook bij. Ik ben onlangs naar Haarlem verhuisd omdat ik merkte dat Amsterdam voor veel druk zorgde. Het gehaast, het gevoel om constant overal bij te moeten zijn maakte mij nerveus. Nu ik dichterbij de natuur woon merk ik dat ik echt kan opladen en meer ruimte heb voor de dingen die ik echt wil doen. Als Pride op de normale manier was doorgegaan, dan was ik hoogstwaarschijnlijk bij meerdere evenementen geweest om mezelf bij te scholen over bepaalde onderwerpen, waar ik minder van weet. En ik zou waarschijnlijk gaan dansen op Milkshake Festival.

Wat betekent Pride voor jou?

Pride betekent voor mij het vieren van je ‘zijn’. Racisme en feminisme is voor mij niet los te koppelen van Pride. Wanneer je queer bent, ben je bijvoorbeeld nog steeds een vrouw van kleur, en andersom. Als je gay bent, maar je bent ook racistisch, dan moet je bij jezelf nagaan wat er fout gaat. Pride is vechten en trots zijn op wie je bent, ondanks de onderdrukking van het witte patriarchale systeem. 

Hoe vier je jezelf en je gemeenschap?

Voor mij is iedere dag weer een moment om te vieren wie ik ben en waar ik voor sta. Zo lang niet iedereen normaal over straat kan en zich veilig kan voelen, blijft Pride een protest en geen feest. Omdat ik zelf pas drie jaar openlijk panseksueel ben, ben ik nog erg zoekende in waar ik me thuis voel. Ik heb me nooit volledig ergens thuis gevoeld, in een groep. Omdat ik me vaak uitspreek over racisme en vrouwenrechten word ik meer betrokken bij deze groepen. Iedereen is anders en er zijn altijd verschillende meningen binnen groepen, ook als je voor hetzelfde strijdt. Ik heb een beetje geaccepteerd dat ik altijd het buitenbeentje ben. Momenteel heb ik een heteronormatieve relatie en daardoor voel ik me af en toe niet op mijn plek – maar dat zit vooral tussen mijn oren. Ik loop ieder jaar mee met de Women’s March en de Antiracisme-march. Ik probeer ook iedere dag mijn volgers te leren over de LHBTQIA+-community, maar ik blijf zelf ook handige accounts volgen, bijvoorbeeld die van Rachel Cargle, Marketingvrouw, De Instantpedagoog en ‘How not to travel like a basic bitch’. Ik leer over geschiedenis en over recente blokkades in ons systeem. Wie heeft er baat bij de keuzes die ik maak en hoe kunnen we onze perceptie ontmantelen?

Heb je nog tips voor mensen voor wie Pride iets betekent?

Lees je in, vier jezelf en probeer iedere dag weer uit je bubbel te treden. Dat dat we queer zijn betekent nog niet dat we vrij zijn van blinde vlekken. Black queer, trans, disables, sex-workers lives matter! Er waren trouwens ook nog leuke off-line evenementen dit jaar, zoals Pon di Pride.

Maurits de Bruijn

Maurits de Bruijn debuteerde in 2011 met Broer, in 2016 verscheen De achterkant van de zon. Eerder dit jaar verscheen zijn eerste non-fictieboek Ook mijn Holocaust. Maurits is redacteur van online kunsttijdschrift Mister Motley en schrijft regelmatig opiniestukken voor De Volkskrant.

Wat heb je gedaan tijdens Pride?

Ja, ik ben vorige week naar het Black Pride-protest gegaan. Dat was denk ik het hoogtepunt van Pride dit jaar. Ik vind het heel mooi dat Pride daardoor zo activistisch is ingevuld. Het protest was extra speciaal omdat de afstand tussen mensen gewaarborgd moest worden. Je bent dus letterlijk veel meer op jezelf aangewezen. Je staat daar echt alleen en je hebt ruimte om je heen, waardoor er ook ruimte is voor introspectie. Maar daarnaast was het ook gewoon een hele waardevolle bijeenkomst met hele waardevolle speeches.

Wat heb je voorgaande jaren met Pride gedaan?

Vorig jaar ben ik naar een Pride-sabbatviering gegaan in de Uilenburgersjoel - dat is een liberale synagoge in de Waterloopleinbuurt. Ik ben joods, maar ik heb geen joodse opvoeding gehad. Ik heb niet altijd het gevoel dat ik toegang heb tot joodse ruimtes en ik vind dat soms best ingewikkeld. Maar hier had ik vanwege mijn queerness het gevoel dat ik er mocht zijn op dat moment. De avond werd geleid door een performer die queerness en joods-zijn samenbracht. Er vond echt een kruisbestuiving plaats en er was sprake van uitwisseling met elkaar, het was echt een hele mooie bijeenkomst. Ik ben daardoor ook gestimuleerd om de volgende dag tijdens de Canal Parade een keppeltje te dragen. Dat was eigenlijk de eerste keer dat ik dat deed. Ik vond het heel bijzonder om met mijn geliefde op een van de boten te staan en te getuigen van mijn achtergrond door een keppeltje te dragen. Het was echt een hele waardevolle Pride. Ik heb het gevoel dat ik dit jaar nog steeds kan teren op de herinneringen van vorig jaar. 

Ik ben de afgelopen week op zoek gegaan naar LHBTI-podcasts en queer boeken. Ik heb nu het boek Close to the Knives: A Memoir of Disintegration van David Wojnarowicz bijna uit. Ken je hem? Hij was een beeldend kunstenaar, hij heeft een keer zijn mond dichtgenaaid – die foto’s zijn behoorlijk iconisch geworden. Maar ik denk dat hij het meest bekend is geworden toen hij een leren jasje droeg met de tekst ‘If I die of Aids – forget burial – just drop my body on the steps of the F.D.A’. Zijn memoires zijn een verzameling autobiografische teksten. Hij heeft best een zwaar leven gehad, hij is dakloos geweest, hij was hiv-positief en hij is veel met verslaving in aanraking gekomen. Hij vocht tegen hele andere demonen en vijanden dan ik, maar ik denk dat het heel belangrijk is om je te verwittigen van de strijd die voorafgegaan is aan de jouwe en van de mensen die je zijn voorgegaan. Vaak wordt de LHBTI-gemeenschap gezien als een ‘familie’, maar toch vinden de contacten meestal plaats binnen dezelfde generatie. Ik ben juist altijd geïnteresseerd geweest in het idee van queer voorouders, mensen die me zijn voorgegaan met een soortgelijke struggle op een ander moment in de geschiedenis. Ik heb dus op die manier invulling gegeven aan Pride en ik hoop dat ik in komende jaren zal terugdenken aan deze Pride, via de nalatenschap van Wojnarowicz.

Wat betekent Pride voor jou?

Pride gaat voor mij over verbinding maken met de gemeenschap, en dan vooral met mensen die een andere positie hebben dan jij. Die ‘familie’ is natuurlijk ook een bij elkaar geraapt zootje van mensen met verschillende ervaringen. We zijn wel met elkaar verbonden omdat we niet cis of niet hetero zijn, maar de aanname dat we elkaar allemaal begrijpen is onjuist. Je moet je altijd bewust zijn van je eigen privileges en je blinde vlekken. Dat kan door boeken te lezen, maar ook door naar protesten te gaan die in de eerste plaats niet over jou gaan. Je krijgt de kans om elkaar te leren kennen en om je tot elkaar te gaan verhouden. Ik vind dat ook heel mooi aan Pride, die toevallige ontmoetingen. Iemand met wie je niet eens een woord wisselt, maar wel even mee danst, dan is er een soort begrip of uitwisseling. Daar zal ik altijd naar op zoek blijven, dat is het belangrijkst voor mij.

Hoe vier jij jezelf en je gemeenschap?

Dat vind ik een hele ingewikkelde vraag. Vier ik mezelf? Naar het Black Pride-protest gaan is showing up for your community, ook al is wat daar centraal stond niet mijn ervaring. Ik kan op dat moment zeggen: ik wil hiervoor gaan staan. Dat is wat Pride in ideale zin kan zijn. Dat kan ook thuis nu er minder publieke manifestaties zijn, maar ik vind dat ook lastig soms. Het fijne aan evenementen is juist dat je samenkomt. Ook als je met niemand praat, smelten de energieën op een bepaalde manier samen en dat kan ook genoeg zijn. Soms zie je een mooi stel of een mooi individu en dat kan ook al een hele krachtige uitwisseling zijn. Ik heb laatst de documentaire Disclosure gezien. Daar werd ik echt door geraakt. Iedereen die aan het woord komt is trans en het zijn allemaal zulke geweldige rolmodellen en boegbeelden. Ik merkte daardoor dat ik het heel erg mis om elkaar te zien en connecties te maken. Dit jaar is er wel een kans om te benadrukken dat Pride meer is dan een feest. Er is nog veel meer. Ik bedoel I’m all for dansen en drinken en mooie kleren, want dat dat is ook heel krachtig. Maar het kan ook een intellectuele benadering zijn of het tot je nemen van de ervaring van een ander.

Heb je nog tips voor anderen?

Mijn tip is: ga op zoek naar je LHBTI-voorouders. Het mooie daarvan is ook dat je die helemaal zelf mag uitzoeken. We hebben die allemaal nodig. Als LHBTI’er kan het binnen je directe omgeving soms voelen alsof je alleen bent, alsof overal waar je wandelt onontgonnen terrein ligt. Het leven binnen de heteronormatieve conventies kan overweldigend zijn en onzekerheid veroorzaken. Maar, wat wij doen en wie wij zijn en het vinden van een plek, dat hebben mensen voor ons ook al gedaan. Wij hebben altijd al bestaan, maar zo voelt het niet altijd. Het is heel krachtig om daarvan te kunnen leren.

Manju Reijmer

Manju Reijmer is scenarioschrijver voor televisie en webdrama. Hij is identificeert zich als queer (he/him) en is geboren in Sri Lanka. 

Wat doe jij normaal gesproken met Pride?

Vorig jaar deed ik mee met Pride of Colour, een initiatief vanuit de zwarte gemeenschap, en daarvoor was ik actief voor Expreszo. Ik ben altijd wel bezig geweest met Pride op een bepaalde manier, vanuit activistische organisaties. En ik ging ook altijd wel met mijn poc vrienden die nog een beetje in de kast zaten, maar wel heel graag naar Pride wilden. Maar ik heb eigenlijk nooit echt iets met Pride willen doen, of ervan kunnen genieten ofzo. Wat wij deden was organisatoren met elkaar in contact brengen. Zo hebben we bijvoorbeeld een flyer uitgebracht met alle evenementen voor poc zodat zij een overzicht hadden. Dat was wel een tof initiatief, van Gita Jagessar. 

Wat betekent Pride voor jou?

Pride is not really my thing. De vercommercialisering, de heteronormalisering, de onveiligheid voor mij en m’n vrienden. Maar natuurlijk, Pride als verzet, de realisatie dat Pride geen feestje is, dat betekent wel heel veel voor mij. Dat wij trots kunnen zijn op onze community en dat wij haar willen beschermen tegen mensen die haar proberen te ondermijnen. En dan heb ik het over de commerciële bedrijven die deze maand eventjes leuk doen, en de hetero’s die naar het feestje gaan en doen alsof ze ons accepteren, en de witte homo’s die niet inclusief zijn. Er is een andere kant van de regenboog, het is niet allemaal sunshine and dressing up and having the time of our life. Natuurlijk worden er goede dingen georganiseerd tijdens Pride, maar zoals het nu bestaat voelt het niet alsof het voor mij is. Dat is ook waarom ik bij Pride of Colour ging. Maar ik ben er dit jaar ook niet veel mee bezig geweest omdat ik persoonlijk uit het activisme ben gestapt. 

Waarom heb je die keuze gemaakt?

Weet je, toen ik begon met het activisme schreef ik veel over bijvoorbeeld de queer-acceptatie, mediarepresentatie en onrechtvaardigheid. En dat zijn ook hele belangrijke dingen, maar ik denk dat daaronder nog een belangrijke laag zit: community healing en een veilige plek bieden. Black Pride doet dat nu bijvoorbeeld heel goed. In het activisme leer je dat er zoveel misstanden bestaan. Er zijn zoveel problemen binnen onze community, je hebt queer jongeren die huizen zoeken, je hebt queer jongeren die in elkaar geslagen worden, queer jongeren die suïcide plegen. Ik vind het belangrijker om me daarop te richten en te kijken wat ik kan doen. Ik kijk liever naar organisaties die echt iets doen, zoals Maruf en Pink Marrakesh dan dat ik mijn energie op het systeem richt. Ik focus me nu op mijn vrienden die hulp nodig hebben. Als ik één van hen kan helpen met bijvoorbeeld het huishouden, dan betekent dat voor mij meer dan een stuk publiceren in de krant. Ik dacht altijd dat ik tweeduizend likes op Twitter moest halen om bewustzijn te creëren, totdat ik me realiseerde dat mijn queer poc vrienden mij nodig hebben. Community care kun je niet uitzetten: It’s your body, it’s your soul, it’s your taste in music, it’s your friends, it’s everything.

 Als activist denk ik vaak: moeten we steeds hetzelfde blijven zeggen? Er verandert niets.

Dat! Er verandert niets! Op Twitter zag ik dat elke drie maanden weer dezelfde gesprekken gevoerd werden en dat was ik spuugzat. En toch is het dubbel, want Twitter en de media zijn wel de plekken waar aandacht gevraagd kan worden voor misstanden. Ik wil dat soort activisme ook niet afkraken, het is belangrijk. Voor mij was het alleen niet meer hetgeen waar ik mijn energie op een duurzame manier in kon steken. Maar ik wil ook nog iets zeggen over Pride. Dat was ooit een communitygedreven verzetsvorm die zich richtte op het beter maken van de community. Daar geloof ik heel erg in! Díe Pride, daar wil ik alles voor doen! De Pride zoals hetero’s die kennen is niet belangrijk voor de community. Wat is trots? Wat willen we precies vieren? We hebben respect nodig, zelfliefde. We moeten onze grenzen aangeven en we moeten überhaupt weten dat we onderdrukt worden. Er zijn genoeg mensen die zo getraumatiseerd zijn door de afwijzing die ze ervaren, dat ze niet eens durven te erkennen dat ze gemarginaliseerd zijn. Ik heb best wel een diverse queer vriendengroep, maar als ik kijk naar wat zij nodig hebben, emotioneel, structureel en fysiek, dan is Prideweek not in the picture.

Hoe vier jij jezelf en je gemeenschap?

Dat is een pijnlijke vraag. Ik vier mezelf echt heel weinig, ik vier mijn community veel meer. Maar ik zorg wel beter voor mezelf dan vroeger. Een les die ik heb geleerd is activism starts with taking care of yourself, je grenzen aangeven. Ik ben een gezonder en gelukkiger mens sinds ik me niet meer in dagelijkse discussies meng. We moeten wel de barricades op, want niemand anders doet het, maar het is niet gezond voor ons. Het is niet wat wij nodig hebben, mentaal en fysiek. Ik realiseer me wel dat het een privilege is om voor jezelf te kunnen zorgen. En ik besef ook dat als ik niet kom, een ander alleen op de barricaden staat. Het is een afweging die je moet maken.

Heb je nog tips voor Pride voor de community?

Wees niet bang om je grenzen aan te geven en laat je niet overal in meeslepen. Als er iets traumatisch gebeurt, als een van ons verloren gaat, post zoveel je kan, maak geluid, schreeuw van de daken! Maar zorg daarna ook voor jezelf en zoek mensen op die je kunnen bevestigen en voor je kunnen zorgen. Wees niet bang om hulp te vragen want we kunnen geen verandering creëren zonder dat we onszelf in stand houden en zonder dat we onszelf de liefde geven die we verdienen en die we ook aan anderen geven. Ik weet hoe het is om weer iets te zien in het nieuws en te denken: let’s fucking end this, let’s fight for it, let’s tear down the patriarchy! Maar we zijn nou eenmaal queer, poc, vrouw, trans en we need to take care of ourselves, of our bodies and our minds.