Is het echt te veel gevraagd om vrouwxn gewoon met rust te laten?

Trigger warning: seksueel geweld

Liever luisteren? Dat kan onderaan deze pagina of via Spotify.

Jaren geleden werd ik onderweg naar een bijbaantje in een restaurant op klaarlichte dag uit het niets door een vreemde man gegrepen. Ik liep over een paadje van zo’n vijftig meter dat verscholen ligt achter een rij bomen. Anders dan anders had ik de muziek in mijn headset zachter staan. Ik wilde alert zijn. In die week was namelijk een jonge vrouw in mijn wijk ’s nachts door een wildvreemde op straat verkracht. Het nieuws was als een lopend vuurtje gegaan, en de dader was nog niet gepakt. Mijn moeder had erop gestaan dat ik ’s nachts na het werk thuis zou worden gebracht, uit angst dat ook mij iets zou overkomen. Maar om drie uur ’s middags kon ik natuurlijk gewoon met de tram, zo was het idee. Toch was ik extra op mijn hoede. Terwijl een man me tegemoet liep, sloeg ik onbewust zijn signalement op. Het merk schoenen dat hij aanhad, het soort spijkerbroek, het vaalgele T-shirt, zijn kalende hoofd, tot op de dag van vandaag kan ik hem zo uittekenen. Achteraf gezien leek ik instinctief te weten wat volgen zou.

Ik moest hieraan denken toen ik deze week in het nieuws las dat een jonge vrouw op klaarlichte dag in het Zuiderpark in Rotterdam, waar ze aan het hardlopen was, door twee mannen de bosjes in is gesleurd en is verkracht. Ik had het graag een nachtmerrie genoemd, maar het is helaas de keiharde realiteit.

In mijn geval liep het gelukkig goed af. De man was laffer dan hij zich misschien vooraf had ingebeeld en na een korte achtervolging werd hij door de politie ingerekend. Toch heeft die ervaring mede gevormd hoe ik me door de wereld beweeg. Op sommige plekken en in bepaalde omstandigheden ben ik hyperalert. Tijdens het uitgaan check (of pre-corona dus checkte) ik welke medewerkers het meest aansprekend en daadkrachtig overkomen, ofwel tot wie ik me zou moeten wenden in geval van nood. Toen ik mijn man onlangs meenam voor een lange duurloop van 20 kilometer klaagde hij steen en been over de saaie route die ik had uitgestippeld, omdat deze alleen maar langs autowegen liep. Pas achteraf besefte ik me dat ik eigenlijk nooit in de natuur hardloop (of wat voor natuur door moet gaan in de regio Rotterdam), simpelweg omdat het niet veilig is. Al mijn hardlooproutes gaan over drukke wegen want op drukke wegen zijn er altijd getuigen.

Voor vrouwxn gelden zoveel restricties in hoe zij zich in de wereld begeven. Het publieke domein is het domein van de man. En het bizarre is: veel mannen beseffen het niet, of vinden het overdreven wanneer ik vertel hoe ik ’s avonds op straat mijn loop verander zodat mijn hakken minder hard op het trottoir klakken, of hoe ik wanneer ik me onveilig voel mijn steeksleutel tussen duim en wijsvinger geklemd houd als ware het een wapen. Maar er zijn ook subtiele, ingebouwde “veiligheidsmechanismes” die zo geïnternaliseerd en ingesleten zijn, dat ik het vaak niet eens doorheb dat ik het doe.

Uit cijfers van het CBS blijkt bovendien dat het aantal meldingen van verkrachtingen in Nederland de afgelopen jaren is gestegen, van 1270 in 2015 naar 1900 verkrachtingen in 2018. Laat de cijfers even op je inwerken en besef dat ze betekenen dat in 2018 gemiddeld vijf mensen per dag melding hebben gedaan van een verkrachting. Vijf. En realiseer je dan dat veel slachtoffers helemaal geen melding doen, uit angst om niet geloofd te worden, uit schaamte, of om andere redenen.

Ik heb me vaker uitgesproken over hoe kwalijk het is dat ik na zonsondergang niet durf hard te lopen, terwijl mijn partner zonder nadenken ook om 11 uur ’s avonds nog gerust zijn hardloopveters strikt. Dat ik zelfs moet nadenken over welke kant ik met mijn reet opbuig wanneer ik mijn benen wil rekken en strekken, omdat ik te vaak commentaar van nare mannen heb moeten wegslikken, uit angst dat een weerwoord de boel zou doen escaleren. Het is bespottelijk dat een mannelijk deel van de samenleving (ja ja, #notallmen) zo’n groot onderdrukkend en eerlijk gezegd terroriserend effect kan hebben. Is het echt te veel gevraagd dat we gewoon met rust gelaten willen worden?

Om een beeld te krijgen van wat wij allemaal doen om onze veiligheid “te vergroten” – op straat, op school of op het werk – wil ik je vragen of je mij je – bewuste, onbewuste, zichtbare of onzichtbare – methodes wil mailen. Dus wat doe jij wanneer je na zonsondergang (alleen) op straat loopt? Wat doe jij wanneer je met een collega die je niet vertrouwt in de lift staat? Wat doe jij wanneer je aangesproken of nagefloten wordt? Etc. Ik verzamel alle input anoniem en kom daar in een later stadium weer op terug. Mailen kan naar hasna@lilithmag.nl o.v.v. Take Back the Streets

Het werk op de foto is van kunstenaar Tatyana Fazlalizadeh.