Celestial Space: Een liefdevolle ruimte die zwarte vrouwen centraal stelt

Je kent haar misschien als tafeldame bij De Wereld Draait Door, of als presentator van evenementen in de culturele sector, of als editor-at-large voor Vogue Nederland. Stephanie Afrifa zit nooit stil. En nu is daar haar digitale tentoonstelling, Celestial Space. ‘Mijn levenswerk’, vertelt ze aan Lilith co-founder Hasna El Maroudi die de expositie bezocht.

De zon is nog maar net op wanneer ik op een doordeweekse dag de gordijnen alweer dichttrek om me te laten onderdompelen in Celestial Space, één van de online ‘kamers’ van het Nite Hotel, een digitale expositieruimte. Ik had eerlijkheidshalve even getwijfeld. Sinds de uitbraak van corona vindt steeds meer online plaats, en ik verzet me er met verve tegen. Ik wil geen online dansles, ik wil niet via ZOOM meedoen aan een sportklasje en ik wil liever ook niet een digitale expositieruimte bezoeken. Het hele punt van kunst, cultuur en sport is dat ik voor de verandering eens achter mijn laptop vandaan kom. Een digitale expositie gaat in essentie dus voorbij aan het doel van een expositie. 

Enfin, met een grote mok thee installeer ik me achter mijn laptop en betreed de ruimte van Stephanie Afrifra. Collega Aïda was enthousiast geweest, dus ik wilde weleens zien what the fuss was about. De ruimte oogt warm, in verschillende bruintinten. Ik word begroet door warme spoken word-woorden van Alida Aurora. ‘Zie je wel’, zegt het stemmetje in mijn hoofd. ‘Als dit een fysieke ruimte was geweest was het super soothing geweest, om heerlijk te liggen in de kussens, te ontspannen en te genieten van de stem van Aurora.’ Ik dwing mezelf de gedachten te parkeren en niet te zeuren. Ik ben hier immers voor de ontspanning. De eerste ruimte die ik betreed is er een met een performance van twee dansers. Na nog geen twee minuten voel ik hoe mijn lichaam tot rust komt, en besef hoezeer ik het gemist heb me onder te kunnen dompelen in de kunsten. En hoe onjuist mijn aanname was dat digitale kunst niet even waardevol zou kunnen zijn. De kleuren, de rust, de meditatieve setting geeft je letterlijk ruimte om te ademen, zelfs al gebeurt alles op je beeldscherm.

“Ik wilde een safe space creëren waar mensen van kleur, en specifiek zwarte mensen, naartoe kunnen gaan om zich te focussen op heling. Een plek waar ze gewoon kunnen ‘zijn’. Celestial Space is ontstaan uit mijn behoefte voor zo’n ruimte. Die ons [zwarte mensen, red] centraal stelt. In Nederland hebben we de taal nog niet helemaal ontwikkeld om uit te kunnen drukken wat er met je gebeurt wanneer je je als zwarte persoon of persoon van kleur altijd in een ruimte bevindt die wit is – de mensen, de muren, het systeem –. Dat resoneert niet met wie wij zijn en hoe wij ons bewegen, en maakt dat wij ons moeten aanpassen, en dat ik bijvoorbeeld altijd moet nadenken, over hoe ik eruit zie, of over hoe ik spreek.” 

De ruimte is uiteindelijk Celestial Space geworden; een digitaal hotel met verschillende kamers waar van alles gebeurt: haren worden gevlochten, je kijkt mee naar hoe een jonge vrouw in haar huiskamer paaldanst, twee personen doen aan roping, je kunt worden voorgelezen door Gerda Havertong uit werk van Audre Lorde en Alice Walker, en kijken naar dans. 

“Het liefst wilde ik een fysieke safe space creëren, maar ik moet roeien met de riemen die ik heb. Omdat het digitaal is noem ik het ook geen safe space, want het internet is geen veilige plek. Het is een intentionele ruimte geworden, gemaakt door voornamelijk zwarte vrouwen [95 procent, red]. De boodschap: hier hoef je niet te vechten, hier hoef je je niet te verdedigen. Deze ruimte stelt zwarte vrouwen centraal. In Nederland zeggen we dat niet graag, maar ik vind het belangrijk dat wel te doen. Iedereen kan Celestial Space bezoeken, maar it’s not for you.”

Celestial Space is ontstaan na een onderzoek van twee jaar waarin Afrifa verschillende mensen interviewde. Eerst in haar hometown Rotterdam, maar ook in New York. Een uitspraak van Ebony Janice – “all I want for black women is ‘ahhhh’!” bleef haar het meest bij. Ze besloot niet alleen te focussen op het probleem, maar te zoeken naar een oplossing, een uitlaatklep, naar wat zwarte vrouwen nodig hebben om uit te kunnen ademen. 

“Dat was uiteindelijk een liefdevolle ruimte waar je jezelf kunt horen en kunt ontdekken waar je voor staat. Als je dat kan doen dan maak je andere keuzes. We hoeven niet altijd te vechten. Soms is het in stilte in rust en intimiteit dat je groeit. Ik ben ook onderdeel geweest van de Nederlandse media, en dan krijg je zoveel over je heen. Bij veel van wat ik meemaakte voelde ik me niet veilig. In Celestial Space wel.”

“Ik heb niet één favoriete ruimte, feeling safe betekent ook dat er ruimte moet zijn voor alle aspecten van jezelf. Het intellect, het lichamelijke, het licht getint seksuele, het vloeiende. Heel Celestial Space is gewoon mijn lieveling. Het gaat erom dat je alle delen van jezelf kunt omarmen en dat die er allemaal mogen zijn. Ik hoop door te kunnen gaan met Celestial Space, in verschillende vormen. Het liefst reizen met iets fysieks, op meerdere plekken, vrouwen samenbrengen met dit gevoel.”

Celestial Space is nog te bezoeken t/m 31 maart in het digitale NITE Hotel. Kaartjes kosten 10 euro.