Kies wijzer met Lilith: Mensenrechten
Het is bijna zover: op 22 november mogen Nederlanders vervroegd naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het huidige (demissionaire) kabinet-Rutte IV kon na een maandenlange discussie over het asielbeleid niet tot een consensus komen en is op 7 juli 2023 gevallen. Twee jaar sinds de laatste verkiezingen is er op politiek vlak veel veranderd: denk aan GroenLinks en de PvdA die nu met een gezamenlijke lijst en een gezamenlijk programma meedoen aan deze verkiezingen, of aan Pieter Omtzigt en zijn nieuwe partij, NSC. Om ervoor te zorgen dat kiezers door de bomen het bos nog kunnen zien, vroeg de redactie van Lilith Magazine aan haar lezers welke politieke onderwerpen ze belangrijk vinden bij het kiezen van een partij. De komende dagen vind je hier de analyse van de redactie.
MENSENRECHTEN
Mensenrechten. Het gaat er vaak over, maar wat zijn dat nu precies? Het zijn rechten die gelden voor alle mensen ter wereld. Universele rechten, vastgelegd in internationale wetten en verdragen. Het is de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat de mensenrechten van alle mensen in Nederland worden gewaarborgd. Daarnaast is het ook belangrijk dat in internationaal verband wordt gekeken naar of de mensenrechten van mensen buiten Nederland niet geschonden worden. De lezers van Lilith Magazine vinden vooral de mensenrechten van onderdrukte groepen mensen belangrijk, zoals de LHBTQIA+-gemeenschap, vluchtelingen en Palestijnen. Maatregelen tegen racisme vormen een belangrijk onderdeel van het waarborgen van mensenrechten. Daar komt nog een apart artikel over.
De mensenrechten staan in Nederland onder druk. Amnesty International heeft etnisch profileren door de politie, de behandeling van migranten zonder verblijfsrecht, politiegeweld en het demonstratierecht bijvoorbeeld aangemerkt als punten van zorg. Het valt op dat vooral de drie linkse partijen zich hard maken voor mensenrechten. NSC schrijft in de inleiding van het verkiezingsprogramma dat Nederland “graag andere landen de les over mensenrechten” leest, “maar die elementaire rechten werden langdurig geschonden in ons eigen land”. Waar Nederland op stemt zal bepalen of de mensenrechten in Nederland verder onder druk komen te staan of juist beter beschermd zullen worden.
Lees hieronder de standpunten van de partijen BIJ1, GroenLinks-PvdA, NSC, PvdD en de VVD over mensenrechten. Deze standpunten zijn geparafraseerd uit de partijprogramma’s. De deelonderwerpen die de redactie heeft gekozen zijn LHBTQIA+-gemeenschap, asiel en vluchtelingen, Palestina, demonstratierecht en validisme.
BIJ1
BIJ1 is opgericht in 2016 en heeft als credo “radicale gelijkwaardigheid en economische rechtvaardigheid”. Boegbeeld Sylvana Simons, en daarmee ook BIJ1, kwam voor het eerst in het parlement na de voorgaande Tweede Kamerverkiezingen. Daarnaast heeft de partij ook zetels in de gemeenteraad van Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Almere behaald. Simons heeft zich niet meer kandidaat gesteld voor de huidige verkiezingen. In een interview met de Volkskrant afgelopen augustus vertelde ze dat haar overwegingen hiervoor “persoonlijk van aard” zijn, al speelt ook de onrust binnen de partij een rol. Zo vertelden oud-BIJ1-gemeenteraadsleden Nilab Ahmadi en Jazie Veldhuyzen in een interview met NRC dat ze zich “sociaal-emotioneel onveilig” voelden in de partij. De nieuwe lijsttrekker van de partij is Edson Olf. Olf is consultant bij een adviesbureau, vicevoorzitter van BIJ1 en lid van de Rotterdamse wijkraad Cool-Scheepvaartkwartier-Stadsdriehoek.
BIJ1 wil…
… dat scholen een veilige leeromgeving creëren voor LHBTQIA+-leerlingen en leerlingen van kleur. De partij wil inzetten op suïcidepreventie, safe houses en meldpunten voor LHBTQIA+-personen, en meer aandacht voor LHBTQIA+-vluchtelingen in asielzoekerscentra, met name voor trans personen.
… dat Nederland pleit voor toegankelijke en veilige vluchtroutes. De partij wil dat internationale migratiedeals, zoals de Tunesiëdeal, worden teruggedraaid. Alle vluchtelingen zijn welkom.
… dat er een einde komt aan de bezetting van Palestijnse grond en de onderdrukking van het Palestijnse volk. De partij wil dat het Associatieverdrag met Israël wordt opgeschort en Nederland erkent de staat Palestina.
… dat autoriteiten geen beperkingen meer mogen opleggen aan demonstraties op grond van het verkeersbelang, geen protesten meer mogen verbieden vanwege het ontbreken van (tijdige) kennisgeving of aanmelding, en demonstranten niet mogen worden bestraft voor het deelnemen aan een niet-aangemeld protest.
… dat er een nationale strategie ontwikkeld wordt om de achterstelling en uitsluiting van mensen met een beperking tegen te gaan.
GroenLinks-PvdA
Bij de aankomende verkiezingen doen de Partij van de Arbeid (PvdA) en GroenLinks voor het eerst mee met een gezamenlijke kieslijst en verkiezingsprogramma. Hiermee hopen ze een “fundamenteel links-progressief alternatief” te kunnen vormen, in de woorden van GroenLinks-voorman Jesse Klaver. De hoop is op deze manier een groot aantal zetels te kunnen binnenhalen, en wellicht zelfs de grootste partij te worden, al gaat dat volgens de meest recente peilingen niet lukken. Als lijsttrekker heeft de partij Frans Timmermans aangetrokken, de voormalige vicevoorzitter van de Europese Commissie, waar hij zich onder andere bezighield met de Europese Green Deal. Hij zegt open te staan voor het premierschap.
GroenLinks-PvdA wil…
… dat het Wetboek van Strafrecht wordt aangepast, zodat duidelijk wordt dat ook discriminatie op basis van LHBTQIA+ strafbaar is. De partij wil voor LHBTQIA+-vluchtelingen een eigen asielzoekerscentrum.
… inzetten op veilige routes voor migratie en mensen ontmoedigen gevaarlijke tochten te ondernemen. Er moet jaarlijks een grote groep kwetsbare vluchtelingen worden opgenomen. De partij wil dat niemand wordt teruggestuurd naar een onveilig land, en dat kinderen en ouders niet van elkaar mogen worden gescheiden.
… dat er een rechtvaardige tweestatenoplossing komt in Israël en Palestina. De partij verzet zich tegen Israëlische nederzettingen op Palestijns grondgebied.
… dat het openbaar gezag zich meer faciliterend opstelt bij demonstraties. De partij wil dat demonstranten worden behandeld als burgers die gebruikmaken van hun grondwettelijk recht op vrijheid van meningsuiting en demonstratie, in plaats van als potentiële relschoppers.
… dat het openbaar vervoer, de publieke ruimte en overheidsgebouwen breed toegankelijk worden voor ouderen en mensen met een beperking. De partij wil ervaringsdeskundigen betrekken bij het maken van beleid voor mensen met een beperking.
Nieuw Sociaal Contract
Nieuw Sociaal Contract (NSC) is een nieuwe partij op het politieke toneel, opgericht door oud-CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. In 2021 stapte Omtzigt uit de partij, nadat een notitie was uitgelekt waarin hij felle kritiek op de partij uitte. Volgens het Kamerlid maakte dat zijn functioneren binnen het CDA onmogelijk. Het meest nog is Omtzigt bekend vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire, die hij samen met de SP boven tafel kreeg.
… wil inzetten op volledige acceptatie van LHBTI’ers op school, op het werk en in de samenleving. NSC heeft geen concrete plannen om dit te realiseren.
… wil dat er een actief en selectief migratiebeleid komt, en een migratiesaldo met een richtgetal van 50.000 mensen per jaar. Dat is arbeids-, studie-, asiel-, en gezinsherenigingsmigratie. De partij wil een minister voor Migratiebeleid die grip houdt op de asielstromen.
… heeft geen expliciete standpunten opgenomen over Israël en Palestina in haar partijprogramma. Er staat alleen: “We maken ons grote zorgen over de enorme spanningen en het geweld in het Midden-Oosten. Nederland zet zich actief in om bij te dragen aan een betere situatie, het verlichten van leed en conflictoplossing, waar nodig juist ook achter de schermen.”
… wil onderzoeken of een een verbod op het dragen van gezichtsbedekkende kleding kan worden ingesteld en gehandhaafd tijdens (voetbal)wedstrijden of bij demonstraties “waarbij wanordelijkheden worden verwacht”. Verder heeft de partij geen standpunten over het recht om te demonstreren.
… heeft geen standpunten over mensenrechtelijk beleid voor mensen met een beperking.
Partij voor de Dieren
De Partij voor de Dieren (PvdD) werd in 2006 naar eigen zeggen de eerste partij ter wereld die dierenrechten centraal stelde, met een zetel in het parlement. Inmiddels is de partij uitgegroeid tot een links-progressieve partij, die niet alleen dierenwelzijn in het vizier heeft, maar zich ook inzet voor het klimaat, de natuur, en de rechten van onderdrukte groepen in de samenleving. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen veroverde de partij zes zetels in het parlement. De lijsttrekker is Esther Ouwehand, die ook al sinds 2006 lid is van de Tweede Kamerfractie voor de PvdD.
… dat er een LHBTQIA+-emancipatiebeleid met genoeg budget komt. De partij wil extra aandacht voor discriminatie op basis van een combinatie van redenen, zoals bij LGBTQIA+-personen van kleur. Ook wil ze extra aandacht voor transgender, intersekse en non-binaire mensen, en dat transitieverlof wettelijk wordt geregeld.
… dat wordt erkend dat mensen in vluchtelingenkampen recht hebben op een menswaardig bestaan. Dat betekent op zijn minst veiligheid, voldoende eten en drinken, juridische bijstand, medische zorg en goede huisvesting. De partij wil dat overheden er alles aan doen om vluchtelingen op zee te redden en naar een plek te brengen waar zij asiel kunnen aanvragen.
… dat er een einde komt aan de militaire samenwerking met Israël. De partij wil dat Nederland druk uitoefent op de Israëlische regering om een einde te maken aan de bezetting en annexatie van Palestijns gebied, het apartheidsregime en aan de grove mensenrechtenschendingen. Ze wil ook dat Nederland zich voegt bij de VN-lidstaten die Palestina hebben erkend en dat de ambassade niet naar Jeruzalem verplaatst.
… dat medewerkers van de gemeente en de politie worden getraind in mensenrechten en de wet omtrent demonstratierecht en dat er een officiële website over het demonstratierecht komt.
… dat validisme serieus wordt genomen als vorm van discriminatie. Daarom wil de partij werken aan een meerjarige nationale strategie om de positie van mensen met een beperking te verbeteren.
VVD
De liberale VVD is al jaren een van de grootste partijen. In 2010 werd Mark Rutte premier, die met ruim twaalf jaar inmiddels de langstzittende Nederlandse premier is. Premier Rutte overleefde motie van wantrouwen na motie van wantrouwen (tegen het kabinet-Rutte III werd het hoogste aantal moties van wantrouwen ingediend, namelijk 38). Uiteindelijk viel dat kabinet, dat van 2017-2022 diende, vanwege de toeslagenaffaire. Eerder dit jaar kondigde hij aan zich niet meer kandidaat te stellen voor de verkiezingen. Hij heeft het stokje van het lijsttrekkerschap overgedragen aan Dilan Yeşilgöz, de huidige demissionair minister van Justitie en Veiligheid.
De VVD …
… wil de acceptatie van LHBTIQ’ers op scholen verbeteren door initiatieven als paarse vrijdag te stimuleren.
… wil grenzen stellen aan het opnemen van vluchtelingen door de Europese buitengrens te verstevigen en altijd blijven aandringen op opvang van vluchtelingen in de regio. De partij wil dat de faciliteiten voor kansarme asielzoekers worden versoberd en locaties worden ingericht met een meer gesloten en sober regime.
… heeft geen standpunten opgenomen over Israël en Palestina.
… heeft geen standpunten opgenomen over het recht om te demonstreren.
… heeft geen beleid over validisme. Bij het “verbod op discriminatie” worden mensen met een beperking niet genoemd.
De komende dagen vind je hier de analyse van de partijprogramma’s van BIJ1, GroenLinks-PvdA, Nieuw Sociaal Contract, de Partij voor de Dieren en de VVD door de redactie van Lilith Magazine over de thema’s klimaat en (anti-)racisme. Let wel: om volledig geïnformeerd te zijn, is het raadzaam de partijprogramma’s zelf door te nemen.
Deze reeks werd gemaakt door Mojdeh Feili en de redactie van Lilith Magazine.