De omvolkingstheorie van Pieter Omtzigt: Eigen baarmoeder eerst

Mijn dochter wilde tijdens onze vakantie in Marokko weten waarom mijn ouders eind jaren zestig, begin jaren zeventig naar Nederland zijn gekomen. Ze vindt Marokko geweldig en kon maar niet begrijpen waarom je zo’n fijne plek zou willen verlaten. Het weer, het sociale leven met altijd wel vrienden of familieleden over de vloer, het eten; Nederland steekt er maar schril tegen af. Ik vertelde haar over hoe het leven in Marokko vroeger was. Over het gebrek aan werk, de armoede en het gebrek aan een toekomstperspectief. De verhalen van hoe haar opa naar Nederland kwam om in een fabriek te werken en aardappelen te sjouwen bij een boer, zijn talrijk. Hij kwam in een koud land terecht waar zwaar werk op hem stond te wachten. Werk waar de autochtone Nederlanders hun neus voor ophaalden. Dat doe je niet zomaar. Ik vertelde haar over hoe haar opa met open armen werd ontvangen, maar tegelijkertijd ook met een paternalistisch dedain moest leren omgaan. Hij moest dankbaarheid tonen voor het zware werk dat hij hier “mocht” doen. Hier had hij een kans gekregen, in Marokko had hij kansloos geweest. Dat de afhankelijkheidsrelatie eigenlijk een wederzijdse was – Nederland had de arbeidsmigranten immers letterlijk broodnodig – werd er voor het gemak maar niet bij verteld. 

Ik moest hieraan denken bij het bekijken van de HJ Schoo-lezing door Pieter Omtzigt, waarin hij waarschuwt voor het dalende vruchtbaarheidscijfer van Nederland. Als vrouwen niet rap meer kinderen krijgen, dan zal Nederland in de toekomst meer arbeidsmigranten moeten importeren, waarschuwt hij. Dat zullen bovendien niet altijd witte mensen uit Polen zijn want ook daar neemt het vruchtbaarheidscijfer af. Nee, uiteindelijk zullen deze migranten uit Afrika of het Midden-Oosten komen, hield hij zijn publiek angstvallig voor, en we weten allemaal: dat moeten we natuurlijk niet willen. 

Ik moest denken aan hoe mijn vader op één van de stranden van Temara, Casino, zijn fysieke keuring eind jaren zestig had moeten ondergaan, voordat hij naar Nederland mocht migreren, omdat Nederland natuurlijk alleen de sterkste en meest gezonde mannen wilde hebben. Zelfs de tanden werden gecontroleerd, vertelde mijn vader me eens, als waren zij vee op de veemarkt. Om te voorkomen dat die geschiedenis weer werkelijkheid wordt, moeten vrouwen aan de baar.

Het is helaas niet de eerste keer dat een politicus (man, wit, van middelbare leeftijd) zich op deze wijze wil bemoeien met de baarmoeder. Omtzigts premisse verschilt nagenoeg niet van die van Viktor Orbán, de extreem-rechtse premier van Hongarije die tweejaarlijks een ‘demografische top’ organiseert om te waarschuwen voor ‘het grote Europese vervangingsprogramma’. Orbán wil dat Hongaarse vrouwen meer kinderen “maken” om migranten buiten de deur te houden. De één komt uit voor zijn omvolkingstheorie, de ander wijst op ‘geopolitieke implicaties’ die ‘moeilijk te onderschatten’ zijn omdat in sommige Afrikaanse landen meer kinderen worden geboren dan in Europa.

Dan was er begin dit jaar nog Emmanuel Macron, die opriep op tot een ‘demografische herbewapening’ van Frankrijk, waarmee de Franse president de baarmoeder feitelijk als oorlogswapen wil inzetten. Vergis je niet, ook de uitspraken van Macron en Omtzigt zijn twee kanten van dezelfde medaille. Volgens Omtzigt staan we immers ‘aan de vooravond van een razendsnelle demografische krimp, die buiten tijden van oorlog en zeer dodelijke ziektes als de pest, nog nooit is voorgekomen’. De gesloten baarmoeder als oorlog of natuurramp.

Er zijn talloze redenen voor vrouwen om geen kinderen (meer) te willen. Soms heeft dat te maken met een gebrek aan fijne huisvesting, angst voor de eigen carrière, te weinig geld of financiële ondersteuning (hallo lagere lonen voor hetzelfde werk voor vrouwen), te dure kinderopvang of een gebrek aan mogelijkheden hieromtrent. En sommige mensen willen geen kinderen of niet méér kinderen omdat de toekomst van de wereld (hallo genocides, oorlogen en klimaatverandering) er niet bepaald rooskleurig uitziet. Aan veel van deze zaken zou iets gedaan kunnen worden. Daar strijden verschillende feministische organisaties dan ook al jaren keihard voor. Want waarom is het nog steeds zo dat vrouwen in dezelfde functie als hun mannelijke collega minder betaald krijgen? Waarom is de kinderopvang nog steeds omsloten met het ingewikkelde toeslagensysteem en niet gewoon gratis voor alle kinderen? En waarom wordt het onbetaalde werk dat veel vrouwen thuis doen, zodat manlief lekker aan zijn carrière kan werken, na al die jaren van discussie nog steeds niet op (financiële) waarde geschat? Jezelf een studieschuld in studeren om daarna gratis arbeid te leveren omdat het werk dat je doet in het zogenaamde 'privé domein' plaatsvindt? Dank je de koekoek.

Het enge is dat wanneer je niet oplet je Omtzigts standpunten haast als socialistisch, misschien zelfs als feministisch zou kunnen bestempelen, hij houdt de toeluisteraar immers een eerlijkere wereld voor. Het probleem is alleen de basis van waaruit hij vertrekt. Hij vindt betere kinderopvang belangrijk, niet vanuit een solidair idee van gelijkwaardigheid, maar omdat dit kennelijk een voorwaarde is voor de Nederlandse baarmoeder om te baren. Omtzigt zal pleiten voor betere en meer betaalbare woningen, niet omdat een betaalbare woning volgens het College voor de Rechten van de Mens een mensenrecht is, maar omdat het een voorwaarde is voor de Nederlandse baarmoeder om te baren. En die Nederlandse baarmoeder zal kosten wat het kost baren, om te voorkomen dat dat wat de Afrikaanse baarmoeder baart, uiteindelijk zijn weg naar hier vindt.