De coronabesmettingen lopen op: waar is de solidariteit uit 2020 gebleven?

De besmettingen lopen in Nederland op en de Deltavariant blijkt besmettelijker dan de vorige. Wat zegt dit over de toekomst die we tegemoet gaan? Daar schrijft schrijver en hoofdredacteur van Expreszo Rocher Koendjbiharie over voor Lilith. 

Is dit het begin van de vierde golf? Die vraag spookt al een week door mijn hoofd. Vanaf het moment dat Testen voor Toegang werd ingezet, het feestende leven kon beginnen en de demissionair van Volksgezondheid het had over ‘dansen met Janssen’, had ik een onheilspellend gevoel in mijn onderbuik. Zou dit alles vlekkeloos kunnen verlopen? Hebben we echt ‘gewonnen’?

Het antwoord is nee. De opening van het nachtleven zonder anderhalve meter afstand, maskers en sneltesten die 40 uur geldig waren, hebben allen geleid tot superspread evenementen waar de nieuwe Delta-variant kon zegevieren. We zijn anderhalf jaar bezig en het einde lijkt niet in zicht.

De pandemie

De gehele pandemie heb ik me goed aan de regels gehouden. Ik herinner me vaag dat ik in februari 2020 nog optimistisch was en dacht dat het snel goed zou komen. Dat optimisme verdween toen land na land in lockdown ging – behalve Nederland, wij gingen een ‘intelligente’ lockdown in. Het virus verspreidde zich snel, de gemoederen liepen hoog op en overal om mij heen merkte ik dat er sprake van collectieve solidariteit was. “Flatten The Curve!” klonk het luids op social media.

Maandenlang probeerde ik het juiste te doen: ik hield afstand, zag mijn familie niet en droeg na een maand of twee al mondneusmaskers in de supermarkt. Pas toen de Black Lives Matter-protesten de wereld overgingen, besloot ik om, met dubbele mondneusmaskers, meters afstand én een lage besmettingsgraad op dat moment, mensen op te zoeken en op de Erasmusbrug te protesteren. Vervolgens ging ik weer mijn isolement in.

Ik ontsprong de dans toch niet. Vlak voor Kerstmis en na twee weken feestdag-quarantaine raakte ik besmet met het coronavirus en werd ik ziek. Een collega van een bekende droeg geen mondneusmasker op het werk en zo vond het virus zijn weg in mijn familie. Binnen enkele weken waren vijftien familieleden besmet, en moest ik al huilend met een mondkapje op afscheid nemen van mijn oma in het ziekenhuis. Het virus maakte meer kapot dan ik had kunnen voorstellen, en ik heb lang moeten herstellen op zowel fysiek als mentaal vlak.

Beleidskeuzes

Als ik kijk naar de mensen die ons uit deze crisis zouden moeten leiden en de beleidskeuzes die zij maken, voel ik boosheid. Of ik het zelf beter zou kunnen doen, hoop ik nooit achter te komen en in dat opzicht ben ik bevoorrecht. Maar alsnog heb ik vraagtekens bij de gemaakte keuzes. Bijvoorbeeld, pas ingrijpen op het moment dat de ziekenhuizen vol lopen, lijkt onlogisch en te laat. 

In de afgelopen golven heeft men kunnen vaststellen dat er een duidelijk verband is tussen het aantal besmettingen en het aandeel mensen dat enkele weken later in het ziekenhuis belandt. Pas sinds de komst van de vaccins lijkt dat verband verminderd te zijn, maar nog niet helemaal verdwenen, zoals blijkt uit data uit het Verenigd Koninkrijk maar ook Nederland zelf. 

Communicatie

Ik heb het privilege dat ik academisch ben opgeleid en wetenschappelijke studies over het virus, de vaccins en de weg uit de pandemie kan lezen en begrijpen. Elke ochtend scroll ik, met een kopje koffie, langs verschillende journals zoals Nature, NEMJ, The Lancet, enzovoorts om te kijken of er nieuwe onderzoeken zijn. Het geeft me wat perspectief en ik ben daar blij mee. 

Niet iedereen heeft dat privilege en moet dus afgaan op de keuzes en communicatie van de overheid, maar die laten ook het een en ander te wensen over. Zo is het Bron- en Contactonderzoek inadequaat uitgevoerd en moesten mensen met een migratieachtergrond het onderspit delven: “Contactonderzoekers vrezen dat mede daardoor relatief veel mensen met een migratieachtergrond corona kregen. Paul: Als je iets laat doorwoekeren, stopt het niet. Ik ben bang dat het niet nabellen van die buitenlandse bruiloften tot meer zieken en doden heeft geleid.’’ Het doet medewerkers denken aan de toeslagenaffaire., Ali’s en Fatima’s zijn anders behandeld dan Henk en Ingrid.’’”

Dit blijkt ook uit gegevens over de vaccinatiebereidheid van mensen met een migratieachtergrond. Mensen uit deze groepen zijn vaker praktisch opgeleid en zijn daardoor sneller vatbaar voor het wantrouwen van de overheid. Gooi daar een Dansen met Janssen, Testen voor Toegang en een lekke CoronaCheck-app bij en het is helemaal niet zo verbazingwekkend dat men steeds minder vertrouwen heeft in onze overheid. 

Vertrouwen

In een tijdperk met desinformatie, crises na crises en steeds meer polariserende groepen is vertrouwen in onze overheid broodnodig. Maar dat vertrouwen moet wel gewonnen worden. Het komt te voet en gaat te paard, zoals we merkten aan de journalisten tijdens de recentste persconferentie. En op het moment dat er mensen zijn die het gebrek aan dit vertrouwen door de beleidskeuzes benadrukken en onze status quo uitdagen, worden diens uitspraken weggezet als onbeschaamd en voelen onze leiders zich persoonlijk aangevallen. 

Ik ben niet een van de vele experts die ingeschakeld zijn om te adviseren tijdens de crisis, zoals het OMT (of juist genegeerd worden, zoals het Red Team) en heb niet jarenlang geïnvesteerd om kundig te zijn in hun vakgebieden. Maar ik ben wel een onderdeel van het land waar de beslissingen over gemaakt worden, ziet hoe andere landen kiezen voor andere strategieën en me vervolgens afvraag of de Nederlandse keuzes de juiste zijn geweest. Maar wat ik me het meest afvraag, is waar de collectieve solidariteit van lente 2020 is gebleven en of dat niet een noodzakelijk component is om uit deze crisis te komen. 

Genoten van dit artikel? Word ‘friend’ van Lilith en support onze journalistieke en feministische platform

Enjoyed this article? Become our friend and support us

Photo by Alin Luna on Unsplash